artykuł nr 1

Strategia Rozwoju Gminy Tczów

Strategia Rozwoju Gminy Tczów na lata: 2007-2013

artykuł nr 2

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Tczów

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Tczów na lata: 2007-2013

artykuł nr 3

Plan Odnowy Miejscowości Bartodzieje

Plan Odnowy Miejscowości Bartodzieje na lata 2007-2013

artykuł nr 4

Strategia rozwoju gminy Tczów

Spis treściSpis treści1Rozdział I: Wstęp4Cel opracowania oraz metodyka sporządzania strategii rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Tczów41.Podstawa prawna opracowania strategii42.Główne cele opracowania strategii43.Opis przyjętej metody sporządzania strategii53.1 Organizacja prac53.2 Etapowanie prac nad strategią5Rozdział II: Kierunki polityki gminnej7Określenie kierunków polityki samorządu gminy Tczów71.Cele i kierunki polityki gminnej w "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tczów"72.Cele strategiczne73.Etapowanie realizacji strategii8Rozdział III: Ocena uwarunkowań realizacji polityki gminnej9Podstawy rozwoju gminy Tczów9Analiza SWOT10Rozdział IV: Konstrukcja strategii11Zestawienie celów operacyjnych i działań realizujących strategię gminy Tczów114.Cele operacyjne i działania realizujące cel strategiczny nr 1: "Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę".111.1 Rozwój bazy materialnej oświaty111.1.1 Remonty bieżące bazy lokalowej szkół gminnych (zaplanowane na rok 2001)111.1.2 Rozwój bazy lokalowej szkół podstawowych i gimnazjum121.1.3 Rozwój i unowocześnienie wyposażenia szkół podstawowych i gimnazjum121.2 Podniesienie standardów kwalifikacji kadry nauczycielskiej szkół gminnych121.3 Pozostałe działania związane z dostępnością usług oświaty w gminie131.3.1 Usprawnienie dowozu dzieci do szkół gminnych131.3.2 Racjonalizacja sieci szkół podstawowych (próba połączenia szkoły w Bartodziejach z Janowem)131.4 Rozwój bazy materialnej służby zdrowia131.5 Pozostałe działania związane z dostępnością usług służby zdrowia w gminie131.5.1 Lokalizacja apteki na terenie gminy131.6 Rozwój bazy materialnej usług sportu i rekreacji131.6.1 Budowa sal gimnastycznych131.7 Rozwój usług kultury131.7.1 Utworzenie centralnej placówki kultury dla gminy131.8 Rozwiązywanie problemów społecznych141.8.1 Pomoc rodzinom i osobom znajdującym się w szczególnie trudnych warunkach materialnych141.8.2 Ograniczenie bezrobocia na terenie gminy141.9 Poprawa stanu bezpieczeństwa publicznego141.9.1 Poprawa i unowocześnienie wyposażenia gminnej Ochotniczej Straży Pożarnej141.9.2 Organizacja posterunku policji na terenie gminy151.10 Usprawnienie administracji gminnej151.10.1 Stałe usprawnianie funkcjonowania administracji gminnej155.Cele operacyjne i działania realizujące cel strategiczny nr 2: "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej".152.1 Usprawnienie komunikacji gminnej152.1.1 Bieżące modernizacje i remonty dróg gminnych (zaplanowane na rok 2001)152.1.2 Perspektywiczne modernizacje i remonty dróg gminnych152.2 Poprawa standardów zaopatrzenia w wodę152.2.1 Bieżące zadania inwestycyjne związane z rozbudową gminnej sieci wodociągowej152.2.2 Perspektywiczne zadania inwestycyjne związane z dokończeniem zwodociągowania gminy162.3 Budowa gminnych zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków162.3.1 Przygotowanie inwestycji związanych z budową gminnego zbiorowego systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków162.3.2 Pierwszoplanowe zadania inwestycyjne związane z budową gminnego zbiorowego systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków172.3.3 Perspektywiczne zadania inwestycyjne związane z budową gminnego zbiorowego systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków172.4 Rozwój gminnego systemu gospodarki odpadami176.Cele operacyjne i działania realizujące cel strategiczny nr 3: "Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie".173.1 Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych173.1.1 Budowa gminnego zbiorowego systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków173.2 Likwidacja dzikich wysypisk śmieci173.3 Racjonalizacja zagospodarowania przestrzennego183.3.1 Zalesianie gruntów o najmniejszej przydatności dla produkcji rolnej183.3.2 Aktywizacja zagospodarowania wybranych obszarów183.3.3 Promocja gospodarcza wybranych zasobów gminy207.Spójność celów operacyjnych i działań realizujących gminne cele strategiczne ze "Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego"204.1 Spójność gminnych celów strategicznych z długookresowymi celami strategii wojewódzkiej204.2 Spójność gminnych celów operacyjnych i działań je realizujących ze średniookresowymi i operacyjnymi celami strategii wojewódzkiej204.3 Spójność gminnych celów operacyjnych i działań je realizujących z priorytetami strategii wojewódzkiej228.Spójność celów operacyjnych i działań realizujących gminne cele strategiczne z programami PAOW i SAPARD225.1 Spójność gminnych celów operacyjnych i działań je realizujących z celami i zakresem programu PAOW235.2 Spójność gminnych celów operacyjnych i działań je realizujących z celami i zakresem programu SAPARD235.2.1 Spójność gminnych celów operacyjnych, realizujących cele strategiczne nr 2 i 3 ze schematami działania 3 programu SAPARD: "Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich"235.2.2 Spójność gminnych celów operacyjnych, realizujących cel strategiczny nr 3 ze schematami działania 4 programu SAPARD: "Różnicowanie działalność gospodarczej na obszarach wiejskich"24Przewidywane efekty realizacji działań strategicznych261. Efekty społeczne realizacji działań strategicznych261.1 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 1: "Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę"261.2 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 2: "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej"261.3 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 3: "Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie"272. Efekty ekonomiczne realizacji działań strategicznych272.1 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 1: "Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę"272.2 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 2: "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej"282.2.1 Prognoza kierunków rozwoju funkcji gospodarki pozarolniczej w gminie Tczów292.3 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 3: "Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie"303. Efekty ekologiczne realizacji działań strategicznych303.1 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 2: "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej"303.1.1 Usprawnienie komunikacji gminnej303.1.2 Poprawa standardów zaopatrzenia w wodę303.1.3 Budowa gminnych zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków313.1.4 Rozwój gminnego systemu gospodarki odpadami323.2 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 3: "Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie"323.2.1 Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych323.2.2 Likwidacja „dzikich” wysypisk śmieci323.2.3 Zalesianie gruntów o najmniejszej przydatności dla produkcji rolnej32Wariantowanie strategii inwestycyjnej gminy34Wnioski do opracowań studialnych, planistycznych i strategicznych wyższego rzędu351. Powiat351.1 Komunikacja351.2 Problemy aktywizacji gospodarczej351.2.1 Programy rozwoju wybranych funkcji gospodarczych352. Województwo362.1 Komunikacja362.2 Dolesienia362.3 Regulacja stosunków wodnych362.4 Ochrona przyrody i środowiska37 Rozdział I: WstępCel opracowania oraz metodyka sporządzania strategii rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Tczów1.Podstawa prawna opracowania strategiiGmina w ramach obowiązujących przepisów prawa dzięki przyznanej jej samodzielności decyzyjnej i finansowej prowadzi własną politykę realizacji zadań należących do jej właściwości. Gmina określa kierunki polityki rozwoju społeczno-gospodarczego za pomocą aktów kierownictwa wewnętrznego przewidzianych w ustawach, do których zalicza się strategie rozwoju społeczno-gospodarczego (delegacja ustawowa wywodzona zwykle z art. 18, ust. 6 ustawy o samorządzie gminnym).Akt kierownictwa wewnętrznego jakim jest strategia gminna nie posiada ustawowego umocowania dotyczącego trybu sporządzania, wymagań co do jego merytorycznej zawartości ani procedur jego realizacji. Jednak istotnych wskazówek w tym zakresie dostarczają na przykład określone i opublikowane do tej pory zasady udzielania przez właściwe podmioty dotacji wspierających rozwój lokalny na obszarach wiejskich.2.Główne cele opracowania strategiiI.Określenie i uzgodnienie kierunków i metod realizacji polityki samorządu gminnego w perspektywie 5 lat poprzez:·określenie priorytetów polityki samorządu gminy w okresie najbliższych 5 lat;·ocenę szans i zagrożeń realizacji priorytetów polityki gminnej (analiza SWOT);·wariantowe określenie kierunków polityki gminnej umożliwiające elastyczne reagowanie na zmiany uwarunkowań (wynikających np. ze związków z układem zewnętrznym);·przeprowadzenie konsultacji wybranych etapów opracowania projektu strategii w sposób umożliwiający uchwalenie strategii w formie aktu kierownictwa wewnętrznego gminy.II.Stworzenie formalnych i organizacyjnych podstaw dla sprawnego i efektywnego zarządzania zrównoważonym rozwojem gminy poprzez:·określenie narzędzi i procedur osiągania celów strategii z uwzględnieniem odpowiedzialności poszczególnych wydziałów i/lub referatów U.G., poprzez przypisanie im zadań realizujących wybrany wariant strategii;·umocowanie ustaleń niniejszej strategii w regulacjach gminnego prawa miejscowego oraz kierownictwa wewnętrznego gminy;·koordynację ustaleń wszystkich opracowań analitycznych, planistycznych i strategicznych sporządzanych na potrzeby gminy.III.Maksymalne wykorzystanie szans przyswojenia zewnętrznych środków finansowych na realizację inicjatyw prorozwojowych gminy (środki dostępne w ramach programów ARiMR) poprzez:·określenie zadań realizujących cele strategiczne z dostosowaniem do możliwości ich finansowania ze środków ARiMR;·koordynację działań prorozwojowych podejmowanych przez samorządy gminy i powiatu zwoleńskiego;·przenoszenie gminnych inicjatyw strategicznych na wyższe szczeble decyzyjne (powiat, województwo, kraj).3.Opis przyjętej metody sporządzania strategii3.1 Organizacja pracPodstawowymi założeniami metodycznymi w stosunku do trybu sporządzania strategii są: 1.Sporządzenie strategii przez powołane w tym celu ciała przedstawicielskie i zespoły robocze, złożone z reprezentantów władz gminy oraz kompetentnych w określonym zakresie pracowników U.G., niezbędne z punktu widzenia realizacji celów I i II opracowania strategii jakimi są:·określenie i uzgodnienie kierunków i metod realizacji polityki samorządu gminnego w perspektywie 5 lat;·stworzenie formalnych i organizacyjnych podstaw dla sprawnego i efektywnego zarządzania zrównoważonym rozwojem gminy.2.Dostosowanie strategii do wymogów stawianych opracowaniom tego typu ze strony instytucji oceniających społeczną i ekonomiczną zasadność przedsięwzięć gospodarczych ubiegających się o wsparcie ze strony tych instytucji, niezbędne z punktu widzenia osiągnięcia celu III opracowania strategii jakim jest maksymalne wykorzystanie szans przyswojenia zewnętrznych środków finansowych na realizację inicjatyw prorozwojowych (środki dostępne w ramach programów AMiRM).W celu sporządzenia strategii społeczno-gospodarczego rozwoju gminy Tczów, Zarząd Gminy dokonał następujących czynności:a)powołał kompetencyjnie wyodrębnione ciała przedstawicielskie podmiotu strategii (samorząd gminy):·Komitet Roboczy: reprezentacja władz samorządowych gminy (w tym wypadku zdecydowano aby był nią Zarząd Gminy Tczów) – ciało powołane w celu kontroli, weryfikacji sformułowań strategii w trakcie jej sporządzania oraz władne w zakresie wdrażania jej ostatecznych ustaleń;·Zespoły Problemowe: trzy zespoły złożone z członków Rady Liderów lokalnych i/lub wydelegowanych pracowników Urzędu Powiatowego oraz Urzędów Gminnych:·zespół d/s infrastruktury społecznej,·zespół d/s gospodarki w gminie,·zespół d/s komunikacji, infrastruktury i ochrony środowiska–ciała powołane w celu wykonania prac merytorycznych przewidzianych w trybie sporządzania strategii do wykonania przez „podmiot strategii” (np. analiza SWOT, itp.);b)zlecił koordynację prac wyłonionemu w procedurze przetargowej zespołowi specjalistów, którym zostało Mazowieckie Biuro Planowania Przestrzennego i Rozwoju Regionalnego w Warszawie o. ter. w Radomiu (MBPPiRR).W zakresie zlecenia określono rolę MBPPiRR , polegającą na:·zebraniu materiałów wejściowych, informacji i danych statystycznych niezbędnych do przygotowania prac wykonywanych przez (lub z udziałem) Zamawiającego,·przygotowaniu materiałów roboczych (informacji, ankiet itp.) do prac wykonywanych z udziałem zamawiającego (Komitet Roboczy oraz Zespoły Problemowe),·opracowywaniu i referowaniu wyników prac wykonywanych na poszczególnych etapach sporządzania strategii,·opracowaniu ostatecznej formy dokumentu strategii.3.2 Etapowanie prac nad strategiąPrace nad strategią zostały podzielone na dwa etapy:·Etap I – Diagnoza prospektywnaZawartość Etapu I określono jak następuje:a)Sformułowanie celów strategicznych polityki gminnej.b)Synteza uwarunkowań rozwoju gminy, (dokonana w oparciu o dotychczas wykonane opracowania planistyczne i studialne).c)Ocena szans i zagrożeń realizacji celów strategicznych (dokonana za pomocą analizy SWOT).·Etap II – Koncepcja strategiiZawartość Etapu II określono jak następuje:a)Określenie priorytetów, celów operacyjnych strategii oraz zasad wariantowania strategii.b)Opis działań realizujących poszczególne warianty strategii.c)Projekt harmonogramu realizacji strategii.d)Wnioski do opracowań strategicznych i planów finansowych wyższego rzędu. Rozdział II: Kierunki polityki gminnejOkreślenie kierunków polityki samorządu gminy Tczów1.Cele i kierunki polityki gminnej w "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tczów"Określenie kierunków polityki gminnej w zakresie zagospodarowania przestrzennego jest ustawowo zdefiniowanym celem opracowania "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy". Opracowane przez gminę Tczów w 2000 r. "Studium ..." na podstawie syntezy uwarunkowań (szanse i problemy) rozwoju społeczno-gospodarczego precyzuje cele rozwoju gminy, które są powiązane z właściwymi formami zagospodarowania przestrzennego gminy, realizowanymi w perspektywie 15-25 lat. Określenie tych celów zostało dokonane w części II elaboratu studium, w rozdziale II, p.t.: "Podstawowe cele rozwoju gminy" jak następuje:·Cele społeczno-ekonomiczne: (a) osiągnięcie wielofunkcyjnego rozwoju gminy zapewniającego poprawę warunków życia mieszkańców z zachowaniem równowagi między rozwojem gospodarczym, a ochroną środowiska oraz (b) rozbudowa infrastruktury technicznej;·Cele przestrzenne: utrwalenie ukształtowanej, prawidłowej struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy;·Cele przyrodnicze: ochrona i racjonalne wykorzystanie środowiska przyrodniczego;·Cele kulturowe: zachowanie w dobrej kondycji wartościowych zasobów dziedzictwa kulturowego.Problem realizacji celów rozwoju gminy w płaszczyźnie zagospodarowania przestrzennego ujęty został w "Studium ..." poprzez określenie pożądanych kierunków zagospodarowania przestrzennego, dokonane w części II elaboratu studium, w rozdziale III, p.t.: "Kierunki i zasady polityki przestrzennego zagospodarowania" w następującym porządku:·Podstawowe kierunki ochrony środowiska kulturowego;·Podstawowe kierunki ochrony środowiska przyrodniczego;·Kierunki rozwoju podstawowych elementów struktury funkcjonalno-przestrzennej gminy, w tym:·kierunki rozwoju sieci osadniczej,·kierunki rozwoju i zadania w zakresie komunikacji oraz infrastruktury technicznej - rozmieszczenie inwestycji celu publicznego,·kierunki rozwoju terenów otwartych.2.Cele strategiczneOkreślenie celów strategicznych dokonywane na potrzeby niniejszej "Strategii ..." różni się w stosunku do sposobu określenia celów i kierunków zagospodarowania przestrzennego dokonywanych w "Studium ..." zwłaszcza stopniem uszczegółowienia oraz perspektywą realizacji tych celów. Perspektywa ta w przypadku opracowania analityczno-studialnego, jakim jest "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego" przewidywana jest na okres 15-25 lat w zależności od kierunków rozwoju i natężenia procesów społeczno-gospodarczych które w znacznym stopniu są niepewne. Perspektywa realizacji "Strategii ..." natomiast jest znacznie krótsza i w przypadku niniejszego opracowania została określona na 5-6 lat. Pozwala to na pewne doprecyzowanie ustaleń kierunków polityki gminnej w "Strategii ...", która realizować będzie w wybranym zakresie kierunki zaproponowane w "Studium ...".Ponadto, z punktu widzenia metodyki formułowania "Strategii ..." cele strategiczne pełnią także funkcję kryteriów oceny uwarunkowań realizacji polityki gminnej - dzięki nim zawężone zostaje pole analiz stanu istniejącego do tych czynników, które mogą mieć istotny wpływ na powodzenie prorozwojowych inicjatyw lokalnych samorządu gminy.W celu sformułowania strategicznych celów rozwoju gminy Tczów dokonano klasyfikacji celów działań realizujących kompetencje samorządu gminnego według:·dziedzin problemowych stanowiących przedmiot polityki gminnej;·priorytetowości celów strategicznych odpowiadających w/w dziedzinom;·priorytetowości określonych sposobów realizacji w/w celów (kierunki polityki).Klasyfikacja ta została przeprowadzona przez Komitet Roboczy (Zarząd Gminy) podczas odbytego w tym celu spotkania warsztatowego, a jej wyniki syntetycznie ilustruje tabela p.t.: "Priorytety polityki gminnej", stanowiąca załącznik nr 1 do niniejszej Strategii.Spośród wstępnie określonych celów polityki samorządu gminnego trzy cele zostały określone jako priorytetowe. W niniejszej "Strategii ..." cele te uznano za cele strategiczne. Są to odpowiednio: 1.Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę.2.Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej.3.Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie.3.Etapowanie realizacji strategiiPrzyjęto następujące etapowanie realizacji "Strategii ...":·Etap I: „wstępny”: lata 2001-2002 – wykonanie zadań strategicznych związanych z realizacją przedsięwzięć, które będą finansowane ze środków zapisanych w budżecie na 2001 rok oraz zadań strategicznych, których finansowanie planuje się umieścić w budżecie na 2002 rok.·Etap II: „docelowy”: 5-6 lat – wykonanie zadań strategicznych realizujących pozostałe cele operacyjne "Strategii ...". Rozdział III: Ocena uwarunkowań realizacji polityki gminnejPodstawy rozwoju gminy TczówJako podstawy rozwoju gminy Tczów określa się wszystkie zasoby, atuty oraz inne uwarunkowania (wewnętrzne i zewnętrzne), które mogą stanowić przedmiot lub czynnik aktywizacji społeczno-gospodarczej gminy. Wyodrębnienie i określenie podstaw rozwoju gminy było jednym z podstawowych celów opracowania przez nią "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego". Dokument ten precyzuje podstawy rozwoju gminy w postaci syntezy uwarunkowań zapisanej w części II elaboratu studium, w rozdziale I, p.t.: "Podstawowe szanse i problemy rozwoju gminy - warunki równoważenia rozwoju".Niniejsza strategia w zakresie oceny uwarunkowań rozwoju stawia sobie za cel dokonanie ich analizy pod kątem realizacji opisanych wyżej (w rozdziale II) strategicznych celów rozwoju gminy. Zasadniczą częścią takiej oceny jest dokonywana w ramach prac Zespołów Problemowych analiza SWOT. W celu jej właściwego przygotowania dokonano:·wyciągu i interpretacji zapisów "Studium ..." w zakresie podstaw rozwoju, które mają być następnie oceniane;·uzupełniono, uporządkowano i poddano kontroli posiadane informacje za pomocą wywiadu ankietowego, przeprowadzonego z pracownikami administracji gminnej (załączniki nr 2-4 do niniejszej "Strategii ...").Efektem było przygotowanie ankiet analizy SWOT zawierających syntetyczny zapis uwarunkowań rozwoju odniesiony do celów strategicznych. Analiza SWOTW ramach prac nad niniejszą strategią przeprowadzona została analiza SWOT, która w założeniu miała dać odpowiedź na następujące pytania:a)Które z uwarunkowań (wewnętrznych i zewnętrznych) w ocenie społeczności lokalnej mają największą rolę do odegrania dla rozwoju społeczno-gospodarczego subregionu, a które mają znaczenie podrzędne?b)Jaka jest opinia społeczności lokalnej na temat wagi oraz prawdopodobieństwa wykorzystania wskazanych szans oraz wystąpienia zagrożeń dla rozwoju powiatu?c)Jaka jest opinia o zmienności w czasie zjawisk sprzyjających rozwojowi oraz hamujących go?Analiza wykonana w formie ankiet miała na celu ocenę uwarunkowań realizacji celów strategicznych, które nie dają się zmierzyć za pomocą wspólnych lub porównywalnych wskaźników. Ocena taka jest dokonywana z indywidualnego punktu widzenia poszczególnych członków Zespołów Problemowych uczestniczących w opracowaniu "Strategii ...", a obiektywność wyników ma zostać osiągnięta poprzez:·wybór oceniających (członkowie Zespołów Roboczych), którzy są kompetentni w danej materii oraz·podsumowujące uśrednienie wyników ankiet uzyskanych od wszystkich oceniających.Ocena uwarunkowań i zjawisk za kryteria przyjmuje określone przez w "Strategii ..." cele strategiczne rozwoju gminy. Oznacza to, że poszczególne uwarunkowania i zjawiska zostają określone jako pozytywne lub negatywne z punktu widzenia wpływu jaki mogą mieć na możliwość osiągnięcia tych celów.Pojęcia atutu, szansy, słabości i zagrożenia należy rozumieć jak następuje:a)Atut – uwarunkowanie występujące w gminie (element zainwestowania, funkcjonujące rozwiązanie, cecha zasobów itp.) ocenione pozytywnie ze względu na możliwość realizacji konkretnego celu strategicznego.b)Słabość – uwarunkowanie występujące w gminie ocenione negatywnie ze względu na możliwość realizacji konkretnego celu strategicznego.c)Szansa – zjawisko lub proces (obecny lub prognozowany) sprzyjający konkretnego celu strategicznego.d)Zagrożenie – zjawisko lub proces (obecny lub prognozowany) stanowiący przeszkodę w realizacji konkretnego celu strategicznego.Pojęcia wagi i trendu należy rozumieć jak następuje:a)Waga – znaczenie przypisywane atutowi, słabości, szansie lub zagrożeniu w relacji do innych, ocenione w skali punktowej od 1 (najmniejsze znaczenie) do 5 (największe znaczenie), określone tak pod kątem wpływu na realizację konkretnego celu strategicznego.b)Trend – przewidywany kierunek zmian w czasie ocenianego uwarunkowania oznaczany symbolicznie jak następuje: ­ - wzmocnienie oddziaływania (znaczenia); Ż- słabnięcie oddziaływania (znaczenia); « - oddziaływanie (znaczenie) bez zmian.Podumowanie analizy SWOT przedstawione zostało w tabelach nr 1, 2 i 3, stanowiących załącznik nr 5 do niniejszej "Strategii ...". Rozdział IV: Konstrukcja strategiiZestawienie celów operacyjnych i działań realizujących strategię gminy TczówW celu realizacji założonych celów strategicznych (patrz Rozdział II: Kierunki polityki gminnej) przyjęto następujące cele operacyjne:1.Cele operacyjne realizujące cel strategiczny nr 1: Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę:1.1 Rozwój bazy materialnej oświaty1.2 Podniesienie standardów kwalifikacji kadry nauczycielskiej szkół gminnych1.3 Pozostałe działania związane z dostępnością usług oświaty w gminie1.4 Rozwój bazy materialnej służby zdrowia1.5 Pozostałe działania związane z dostępnością usług służby zdrowia w gminie1.6 Rozwój bazy materialnej usług sportu i rekreacji1.7 Rozwój usług kultury1.8 Rozwiązywanie problemów społecznych1.9 Poprawa stanu bezpieczeństwa publicznego1.10 Usprawnienie administracji gminnej2.Cele operacyjne realizujące cel strategiczny nr 2: Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej2.1 Usprawnienie komunikacji gminnej2.2 Poprawa standardów zaopatrzenia w wodę2.3 Budowa gminnych zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków2.4 Rozwój gminnego systemu gospodarki odpadami3.Cele operacyjne realizujące cel strategiczny nr 3: Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie3.1 Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych3.2 Likwidacja dzikich wysypisk śmieci3.3 Racjonalizacja zagospodarowania przestrzennegoPowyższy schemat celów strategicznych i operacyjnych służy uporządkowaniu działań realizujących strategię rozwoju gminy Tczów. Niżej przedstawiono zestawienie tych działań wraz ze skrótowym ich opisem i uzasadnieniem. W zestawieniu uwzględnione zostały wszystkie sformułowane działania bez względu na ich charakter (inwestycyjne, organizacyjne lub inne).4.Cele operacyjne i działania realizujące cel strategiczny nr 1: "Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę".1.1 Rozwój bazy materialnej oświaty1.1.1 Remonty bieżące bazy lokalowej szkół gminnych (zaplanowane na rok 2001)a)Wymiana okien w budynku szkoły w Brzezinkach Starych.Inwestycja ta uzasadniona jest koniecznością osiągnięcia zadowalającego standardu użytkowego budynku szkoły (komfort cieplny) przy jednoczesnym obniżeniu kosztów eksploatacyjnych związanych z jego ogrzewaniem. Dla osiągnięcia tego efektu najistotniejsza jest właśnie wymiana okien przed ewentualnym dociepleniem ścian (w dalszej kolejności).1.1.2 Rozwój bazy lokalowej szkół podstawowych i gimnazjuma)Budowa sali gimnastycznej przy szkole w Rawicy (rok 2001).b)Modernizacja (rozbudowa) sali gimnastycznej przy gimnazjum w Tczowie.c)Rozbudowa szkoły w Brzezinkach Starych (rok 2001).d)Wyodrębnienie funkcjonalne gimnazjum z zespołu szkół w Tczowie.Ad. a) i b) Zadania polegające na budowie lub modernizacji sal gimnastycznych przy szkołach gminnych realizują politykę podnoszenia standardów świadczeń oświaty gminnej w powiązaniu z rozwojem publicznych usług sportu i rekreacji. Wychowanie fizyczne w szkołach uznaje się ponadto za jeden z kluczowych elementów profilaktyki zdrowotnej dzieci i młodzieży oraz istotny czynnik wychowawczy (wychowanie do współzawodnictwa poddanego regułom oraz opartego na współdziałaniu).Ad. c) Przewidziana do zachowania w docelowej gminnej sieci szkół podstawowych, relatywnie duża (pod względem liczby uczniów - 125) szkoła w Brzezinkach Starych eksploatuje budynek o niskich standardach funkcjonalnych i eksploatacyjnych. Stanowi to uzasadnienie inwestycji polegającej na rozbudowie i modernizacji tego obiektu.Ad. d) Wyodrębnienie funkcjonalne gimnazjum z zespołu szkół w Tczowie jest wymuszone odpowiednimi przepisami prawa, wdrażającymi założenia reformy systemu oświaty.1.1.3 Rozwój i unowocześnienie wyposażenia szkół podstawowych i gimnazjuma)Wyposażenie w pracownie komputerowe szkół w Brzezinkach Starych, Bartodziejach, Janowie.b)Wyposażenie pracowni językowej w gimnazjum w Tczowie.c)Sukcesywne wyposażanie w nowoczesny sprzęt dydaktyczny pracowni przedmiotowych.Wszystkie wyżej wymienione działania mają na celu podniesienie szans absolwentów gminnych szkół na dalszą edukację na możliwie najwyższym poziomie. Osiągnięcie tego celu jest podstawowym warunkiem przygotowania młodzieży z obszaru gminy do sprostania obecnym i przewidywanym wymogom rynku pracy. Wśród wymogów tych, na pierwszych miejscach stawiane są obecnie: znajomość języków obcych, technologii informacyjnej oraz obsługi komputera.1.2 Podniesienie standardów kwalifikacji kadry nauczycielskiej szkół gminnycha)Doskonalenie zawodowe obecnej kadry nauczycielskiej.b)Pozyskiwanie nowej wysokokwalifikowanej kadry nauczycielskiej.Reforma w systemie edukacji obejmuje zwłaszcza zmiany programowe nauczania, których wdrożenie będzie możliwe pod warunkiem stałego doskonalenia oraz uzupełniania posiadanych, a także zdobywania nowych kwalifikacji przez dotychczasową kadrę nauczycieli zatrudnionych w szkołach gminnych (aktualnie ok. 40 % zdobywa dodatkowe kwalifikacje). Zmiana charakterystyki programowej szkół podstawowych w powiązaniu z nowym typem szkoły jakim jest gimnazjum w założeniu polegać ma na przejściu z profilu nauczania nastawionego na zdobywanie encyklopedycznej wiedzy na bardziej pragmatyczny, skoncentrowany na kształtowaniu praktycznych umiejętności zdobywania wiedzy przydatnej na zmieniającym się rynku pracy. Taka charakterystyka nauczania wymagać będzie od nauczycieli umiejętności dostosowawczych oraz otwartości pozwalającej na zrozumienie procesów zachodzących we współczesnym świecie.Zakłada się także stosowanie zachęt w celu pozyskiwania nowej, wysokokwalifikowanej kadry w specjalnościach wymagających przygotowania o charakterze wykraczającym poza możliwości szybkiego przekwalifikowania obecnej kadry (nauczyciele języków obcych i w.f.)1.3 Pozostałe działania związane z dostępnością usług oświaty w gminie1.3.1 Usprawnienie dowozu dzieci do szkół gminnychKonieczność usprawnienia dowozu dzieci do szkół dotyczy zwłaszcza gimnazjum w Tczowie. Przewidywane zwiększenie do 90 liczby dzieci, których dowóz do szkoły będzie konieczny, uzasadnia zakup własnego środka transportu. Rozwiązanie to podyktowane jest nie tylko koniecznością usprawnienia transportu (możliwość dostosowania do potrzeb liczby kursów, optymalizacja i skrócenie czasu transportu oraz poprawa bezpieczeństwa dzieci), ale także względami ekonomicznymi (w tym możliwością wykorzystania środka transportu do innych celów w zależności od potrzeb).1.3.2 Racjonalizacja sieci szkół podstawowych (próba połączenia szkoły w Bartodziejach z Janowem)Redukcja poważnych wydatków na utrzymanie oświaty gminnej ponoszonych corocznie przez budżet gminy, wobec konieczności stałego podnoszenia standardów lokalowych i wyposażenia istniejących szkół, oprzeć się może jedynie na racjonalizacji sieci szkół (co praktycznie oznacza jej ograniczenie). W przypadku gminy Tczów uzasadnionym wydaje się połączenie placówek w Bartodziejach i Janowie obsługujących obecnie (oraz w przewidywalnej perspektywie) najmniejszą liczbę uczniów (odpowiednio: szkoła w Janowie - aktualnie 91 uczniów; szkoła w Bartodziejach - 65 uczniów). Ze względu na spodziewany opór zainteresowanych stron (nauczyciele i rodzice) oraz brak jednoznacznych argumentów na rzecz jednej ze szkół, trudno obecnie określić która z nich i w jakim terminie ewentualnie mogłaby być zlikwidowana (działanie odsunięte na perspektywiczny etap realizacji strategii).1.4 Rozwój bazy materialnej służby zdrowiaUdział gminy w funkcjonowaniu i rozwoju bazy materialnej służby zdrowia na swoim terenie ograniczać się będzie do wynajmowaniu obiektu przejętego przez gminę na niekomercyjnych warunkach Niepublicznemu ZOZ w Tczowie, a także na świadczeniach remontowych lub konserwacyjnych, wykonywanych w zależności od potrzeb i możliwości przez gminne służby techniczne. Zarówno remonty bieżące bazy lokalowej ośrodka zdrowia w Tczowie jak i wyposażenie w sprzęt medyczny realizowane będą przez Niepubliczny ZOZ z jego środków własnych. Mają one objąć zwłaszcza:a)remont instalacji elektrycznej;b)remont centralnego ogrzewania;c)remont elewacji;d)wymiana okien;e)budowę podjazdu dla niepełnosprawnych;f)budowę parkingu.1.5 Pozostałe działania związane z dostępnością usług służby zdrowia w gminie1.5.1 Lokalizacja apteki na terenie gminyDziałania gminy zmierzające do lokalizacji apteki na własnym terenie ograniczą się do ewentualnego udostępnienia (sprzedaży) odpowiedniego lokalu (np. lokal w budynku dawnego U.G. w Tczowie - do adaptacji przez przyszłego właściciela apteki)1.6 Rozwój bazy materialnej usług sportu i rekreacji1.6.1 Budowa sal gimnastycznychOpis i uzasadnienie - patrz wyżej: zadania wymienione w pkt 1.1.2 a) i c). 1.7 Rozwój usług kultury1.7.1 Utworzenie centralnej placówki kultury dla gminyZe względu na brak odpowiedniej bazy lokalowej w poszczególnych sołectwach, a także niedobór środków finansowych koniecznych dla rozwoju i utrzymania bardziej rozbudowanej sieci publicznych placówek kultury, planuje się utworzenie centralnej (dla całej gminy) siedziby dla funkcji publicznych usług kultury. Może to być np. dom kultury, wielofunkcyjna świetlica itp. zlokalizowana nie koniecznie w samym Tczowie, w którymś z obiektów gminnych (w latach 2001-2002 nie przewiduje się działań gminy o charakterze inwestycyjnym w tym zakresie).1.8 Rozwiązywanie problemów społecznych1.8.1 Pomoc rodzinom i osobom znajdującym się w szczególnie trudnych warunkach materialnychPrzewiduje się wzrastającą rolę świadczeń społecznych dla rodzin i osób zamieszkałych na terenie gminy, znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Przemawiają za tym ogólne trendy obserwowane na obszarach wiejskich jak: deformacje struktury demograficznej (starzenie się społeczności wiejskiej, migracje osób młodych i najlepiej wykształconych), niekorzystne dla obszarów wiejskich procesy gospodarcze powodujące spadek zamożności ludności itp..Świadczenia pomocy społecznej wykonywane przez GOPS w Tczowie opierają się na stałym monitoring problemów społecznych występujących w gminie. W zakresie jego działalności znajduje się także działalność doradcza i informacyjna o możliwości uzyskania pomocy w ponadgminnych instytucjach opieki i pomocy społecznej.Inicjatywą GOPS w Tczowie jest lokalizacja na terenie gminy ośrodka "Warsztatów Terapii Zajęciowej" prowadzonych ze środków PFRON przy współdziałaniu organizacji pozarządowych i Starostwa Powiatowego w Zwoleniu (w latach 2001-2002 nie przewiduje się działań gminy o charakterze inwestycyjnym w tym zakresie).1.8.2 Ograniczenie bezrobocia na terenie gminyGłównym problemem społecznym z jakim borykać musi się gmina jest bezrobocie posiadające na obszarach wiejskich trwały charakter. Ze względu na fakt występowania jedynie znikomej liczby czynników, a i te o niewielkim znaczeniu, mogących pobudzić rozwój gospodarki (zwłaszcza pozarolniczej) w gminie, nie oczekuje się rychłego i samorzutnego rozwiązania problemu bezrobocia. Jednak możliwości samorządu gminnego w zakresie przedsięwzięć prorozwojowych są bardzo ograniczone.Działania samorządu gminnego Tczowa w zakresie przeciwdziałania bezrobociu obejmować będą:a)współpracę z PUP w Zwoleniu;b)współpracę przy formułowaniu i realizacji ponadgminnych programów aktywizacji gospodarczej i walki z bezrobociem w tym np. współpraca przy organizacji robót publicznych i interwencyjnych prowadzonych na obszarze gminy związanych z zatrudnianiem miejscowych bezrobotnych ramach w/w programów (np. prace porządkowe związane z likwidacją dzikich wysypisk);c)promocję zasobów gminy (patrz Ankieta nr 3: "Gospodarka w gminie" - informacje o zasobach naturalnych i obiektach pozostających w posiadaniu gminy; a także "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Tczów");d)informację o programach pomocowych i dostosowawczych sprzyjających generowaniu miejsc pracy;e)przyciąganie zewnętrznych inwestorów tworzących miejsca pracy.1.9 Poprawa stanu bezpieczeństwa publicznego1.9.1 Poprawa i unowocześnienie wyposażenia gminnej Ochotniczej Straży PożarnejZe względu na dobry stan bazy lokalowej OSP w gminie Tczów dalsze inwestycje związane z funkcjonowaniem straży dotyczyć będą poprawy i unowocześnienia jej sprzętu i uzbrojenia.1.9.2 Organizacja posterunku policji na terenie gminyDla możliwości podjęcia bardziej skutecznych działań w zakresie bezpieczeństwa publicznego w gminie istotnym problemem jest brak posterunku policji na terenie gminy. Działania gminy zmierzające do lokalizacji posterunku na własnym terenie mogą dotyczyć ewentualnego udostępnienia i partycypacji w adaptacji odpowiedniego lokalu (w latach 2001-2002 nie przewiduje się działań gminy o charakterze inwestycyjnym w tym zakresie).1.10 Usprawnienie administracji gminnej1.10.1 Stałe usprawnianie funkcjonowania administracji gminnejUsprawnienie funkcjonowania administracji gminnej opierać się będzie na stałym podnoszeniu kwalifikacji przez pracowników U.G. oraz ewentualnych działaniach organizacyjnych (nie przewiduje się działań gminy o charakterze inwestycyjnym w tym zakresie).5.Cele operacyjne i działania realizujące cel strategiczny nr 2: "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej".2.1 Usprawnienie komunikacji gminnej2.1.1 Bieżące modernizacje i remonty dróg gminnych (zaplanowane na rok 2001)a)Modernizacja drogi nr 34 59 003 w Józefowie.b)Remonty bieżące dróg gminnych.Do modernizacji wskazany został odcinek drogi przechodzącej przez wieś Józefów, o dł. ok. 1 km, obsługujący znaczną liczbę gospodarstw.Przewiduje się remonty (naprawy nawierzchni) na drogach gminnych w zależności od natężenia ruchu na tych drogach oraz stopnia ich zużycia.Jako ewentualne, zewnętrzne źródła finansowania wskazuje się fundusze programu PAOW - do 50% dotacji (dostępne w r. 2001).2.1.2 Perspektywiczne modernizacje i remonty dróg gminnycha)Modernizacja drogi we wsi Podzakrzówek.b)Modernizacja drogi nr 34 59 009 we wsi Wilczy Ług.c)Remont lub modernizacja drogi nr 34 59 016 we wsi Tynica.d)Dokończenie modernizacji drogi nr 34 59 003 we wsi Józefów (ok. 1 km).e)Remont lub modernizacja drogi nr 34 59 005 we wsi Janów (ok. 3 km).f)Remont lub modernizacja drogi nr 34 59 007 we wsi Lucin.g)Remont lub modernizacja drogi nr 34 59 012 Borki-Bartodzieje.h)Remont lub modernizacja drogi nr 34 59 009 od wsi Wilczy Ług do drogi powiatowej nr 34 551.i)Ewentualna partycypacja gminy w remontach wybranych dróg powiatowych (np. droga nr 34 551 przez wieś Wincentów).Powyższe zadania, jako najpilniejsze w zakresie poprawy komunikacji w gminie, zostały zadeklarowane do wykonania w latach 2002-2006, z czego modernizacje dróg we wsiach Podzakrzówek i Wilczy Ług przewidziano do wykonania w pierwszej kolejności w roku 2002.. Szczegółowe terminy wykonania poszczególnych zadań uzależnione będą od możliwości uzyskania odpowiednich środków finansowych. Jako ewentualne, zewnętrzne źródła finansowania (tylko przedsięwzięcia wykraczające poza bieżące utrzymanie dróg) wskazuje się fundusze programu SAPARD - do 50% (z możliwością powiększenia do 75%) dotacji (dostępne w r. 2002).2.2 Poprawa standardów zaopatrzenia w wodę2.2.1 Bieżące zadania inwestycyjne związane z rozbudową gminnej sieci wodociągowej a) Budowa wodociągów dla wsi Tynica i Podtynica (zaplanowane na rok 2001).Zaplanowano rozbudowę gminnej sieci wodociągowej przy założeniu zasilania całego obszaru gminy z istniejącej stacji wodociągowej. Pozwala na to obecne obciążenie hydroforni i ujęcia w Tczowie (1/3 - 1/2 wydajności). Rozbudowa sieci zaplanowana na rok 2001 przewiduje zwodociągowanie wsi Tynica i Podtynica. Przewidywana do realizacji długość sieci: ok. 4 km; liczba przyłączy: ok. 40; liczba korzystających 306 osób (w 2000 r.).Jako ewentualne, zewnętrzne źródła finansowania wskazuje się fundusze programu PAOW - do 30% dotacji (dostępne w r. 2001).2.2.2 Perspektywiczne zadania inwestycyjne związane z dokończeniem zwodociągowania gminya)Wodociąg dla wsi Janów.b)Wodociąg dla wsi Józefów.c)Wodociąg dla wsi Lucin.W/w miejscowości pozostają do zwodociągowania po wykonaniu zadań wymienionych w p. 2.2.1. Planowany termin realizacji wszystkich zadań inwestycyjnych związanych z rozbudową gminnej sieci wodociągowej: rok 2003 lub 2004 (w zależności od wysokości środków finansowych przeznaczanych na ten cel w poszczególnych latach).Inwestycje wymienione w p. a), b) i c) pozwolą na korzystanie z wodociągów przez 960 mieszkańców, co daje 19% ogółu ludności gminy w 2000 r. (Janów - 499 mieszkańców; Józefów - 162 mieszkańców; Lucin 299 mieszkańców ).Jako ewentualne, zewnętrzne źródła finansowania wskazuje się fundusze programu SAPARD - do 50% (z możliwością powiększenia do 75%) dotacji (dostępne w r. 2002).Nie przewiduje się zwodociągowania wsi Julianów - ze względu na niewielką liczbę mieszkańców, peryferyjne usytuowanie względem istniejącej sieci wodociągowej (do której wieś ta musiała by być przyłączona), a także ze względu na trwałe trendy demograficzne, skutkujące wyludnianiem się tej miejscowości.2.3 Budowa gminnych zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków2.3.1 Przygotowanie inwestycji związanych z budową gminnego zbiorowego systemu odprowadzania i oczyszczania ściekówDziałania w zakresie budowy zbiorowego systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków zaplanowane na 2001 r. obejmują przygotowanie inwestycji. Dotyczy to przygotowania dokumentacji (dla wybranego wariantu systemu) oraz wykupu gruntów pod oczyszczalnię (2-3 ha wraz ze strefą ograniczonego użytkowania terenu).Budowa zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków stanowi priorytetowe działanie samorządu gminy Tczów w zakresie ochrony środowiska w gminie. Waga tego przedsięwzięcia wzrasta w związku z przewidywanym w 2003 lub 2004 r. zakończeniem zwodociągowania gminy, co spowoduje istotny wzrost ilości ścieków bytowych, wytwarzanych w gospodarstwach domowych i rolnych.Na podstawie analiz wykonanych w ramach opracowania gminnego programu kanalizacji stwierdza się, że optymalnym rozwiązaniem technicznym systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków w gminie będzie realizacja systemu zbiorowego dla całego obszaru gminy, współpracującego z jedną oczyszczalnią ścieków. Przemawiają za tym następujące uwarunkowania:·charakter zainwestowania gminy (gospodarstwa skupione wzdłuż ciągów drogowych; przewaga gospodarstw rozdrobnionych, o skali i rodzaju produkcji nie wymagającej rozwiązań wykraczających poza odprowadzanie ścieków bytowych);·brak istotniejszych barier terenowych dla realizacji jednolitego (ciągłego) systemu;·możliwość zastosowania rozwiązań technicznych zmniejszających koszty wykonania i eksploatacji kanalizacji w stosunku do kosztów realizacji i eksploatacji oczyszczalni, co daje korzystną relację finansową rozwiązania opartego na jednej oczyszczalni.2.3.2 Pierwszoplanowe zadania inwestycyjne związane z budową gminnego zbiorowego systemu odprowadzania i oczyszczania ściekówa)Budowa oczyszczalni ścieków w Tczowie.b)Budowa kanalizacji dla miejscowości Tczów i Bartodzieje.W/w zadania realizowane będą zgodnie z planem etapowania inwestycji, od r. 2002 poczynając, uwzględniającym uwarunkowania technologiczne oraz zapotrzebowanie miejscowości stanowiących skupiska największej liczby ludności (i instytucji - Tczów). Liczba ludności korzystającej z inwestycji po zrealizowaniu jej w/w etapu: 1225 (Tczów - 622 mieszkańców; Bartodzieje - 603, wg stanu w 2000 r.), co daje 24,4% ogółu ludności gminy.Jako ewentualne, zewnętrzne źródła finansowania wskazuje się fundusze programu SAPARD - do 50% (z możliwością powiększenia do 75%) dotacji (dostępne w r. 2002).2.3.3 Perspektywiczne zadania inwestycyjne związane z budową gminnego zbiorowego systemu odprowadzania i oczyszczania ściekówProgram kanalizacji gminy przewiduje skanalizowanie całego obszaru gminy, z wyjątkiem wsi Julianów - ze względu na niewielką liczbę mieszkańców, peryferyjne usytuowanie, a także ze względu na trwałe trendy demograficzne, skutkujące wyludnianiem się tej miejscowości.Jako ewentualne, zewnętrzne źródła finansowania wskazuje się fundusze programu SAPARD - do 50% (z możliwością powiększenia do 75%) dotacji (dostępne w r. 2002).2.4 Rozwój gminnego systemu gospodarki odpadamiRozwój gminnego systemu gospodarki odpadami opierać się będzie o doskonalenie rozwiązań stosowanych dotychczas (gromadzenie w kontenerach i wywóz odpadów stałych przez podmiot gospodarczy oferujący najkorzystniejsze warunki). Doskonalenie to polegać będzie na zwiększeniu skuteczności gromadzenia odpadów w przeznaczonych do tego celu kontenerach. Wobec faktu pokrywania przez gminę w chwili obecnej całości kosztów usuwania odpadów (ludność korzysta z kontenerów nieodpłatnie), cel ten może zostać osiągnięty dzięki działaniom edukacyjnym (oraz w ostateczności represyjnym). W zależności od potrzeb przewiduje się także zwiększenie liczby rozstawianych kontenerów.Zakłada się wdrożenie w gminie od jesieni 2001 roku systemu gromadzenia odpadów powiązanego z ich segregacją. Pozwoli to na obniżenie kosztów funkcjonowania systemu ponoszonych przez gminę.6.Cele operacyjne i działania realizujące cel strategiczny nr 3: "Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie".3.1 Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych3.1.1 Budowa gminnego zbiorowego systemu odprowadzania i oczyszczania ściekówJest to działanie zbieżne z działaniami opisanymi wyżej (w p. 2.3.1, 2.3.2), realizującymi cel strategiczny nr 2.3.2 Likwidacja dzikich wysypisk śmieciLikwidacja dzikich wysypisk śmieci będzie miała znaczenie dla poprawy stanu sanitarnego obszaru gminy oraz dla ochrony wód podziemnych. Ponadto działanie to będzie miało istotną rolę w działaniach edukacyjnych związanych z usprawnieniem dotychczas stosowanych przez gminę form gospodarki odpadami. Zakłada się bowiem, że po oczyszczeniu terenu gminy, skłonność ludności do jej ponownego zaśmiecania będzie mniejsza.Działanie to powinno być zrealizowane w ramach rekultywacji gruntów zdegradowanych ze środków powiatowego lub wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Działanie to może także wejść w zakres prac interwencyjnych, finansowanych ze środków przeznaczanych na aktywne formy walki z bezrobociem.3.3 Racjonalizacja zagospodarowania przestrzennego3.3.1 Zalesianie gruntów o najmniejszej przydatności dla produkcji rolnejW gminie Tczów istnieje duże zainteresowanie rolników zmianą użytkowania terenów rolnych na funkcję leśną, dotyczące obszarów o niskiej przydatności dla produkcji rolnej. Realizacja tego celu jest spójna z kierunkami krajowej strategii restrukturyzacji rolnictwa oraz wytycznymi Unii Europejskiej w tym zakresie.Zwiększenie areału zalesień będzie jednak możliwe po prawnym uregulowaniu problemu obszarów wskazywanych do przeprowadzania dolesień. W chwili obecnej jest to możliwe w oparciu o ustalenia miejscowego planu ogólnego zagospodarowania przestrzennego, określającego przeznaczenie terenów, a w sytuacji braku planu miejscowego (po 1 stycznia 2002 r.) - w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (WZiZT), wydawanej w drodze rozprawy administracyjnej. W wypadku utrzymania takiego rozwiązania (a nie np. dolesiania terenów wskazanych w "Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy" zaistnieje konieczność sporządzenia odpowiedniego planu w oparciu o uprzednio przygotowany projekt granicy polno-leśnej. Ze względu na wysoki koszt sporządzania tych opracowań gmina będzie poszukiwać zewnętrznych środków ich finansowania, jednak w latach 2001-2002 nie przewiduje się działań gminy o charakterze inwestycyjnym w tym zakresie. W przypadku projektu granicy polno-leśnej dotychczas istniała możliwość refundacji kosztów jej opracowania na podstawie rozp. MRiRW w sprawie wysokości stawek dotacji przedmiotowych dla różnych podmiotów wykonujących zadania na rzecz rolnictwa oraz szczegółowych zasad i trybu udzielania oraz rozliczania tych dotacji.W sytuacji braku planu, określenie obszarów dolesień w decyzji WZiZT, wydawanej dla zespołu gruntów (np. dla gruntów sołectwa), pozwoli natomiast na podział kosztów opracowania takiej decyzji pomiędzy wnioskujących rolników.W 1995 roku opracowany został „Krajowy program zwiększenia lesistości” (Min. Ochr. Środ. Zas. Nat. i Leśn.). Źródła finansowania programu wynikają z prawnych i statutowych możliwości zainteresowanych podmiotów. Uwzględnia się również zróżnicowanie kosztów realizacji programu w poszczególnych etapach.W założeniach programu koszty jego realizacji obciążą:·budżet państwa oraz budżety samorządów;·środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkie i gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej;·inne fundusze celowe jak: Fundusz Leśny, Ekofundusz, Fundusz Pracy oraz fundusze Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.Przewiduje się również możliwość uzyskania pomocy finansowej dla leśnictwa na realizację programu zalesień ze strony Unii Europejskiej w ramach programu PHARE.Przewiduje się także finansowanie programu z innych pozabudżetowych źródeł.3.3.2 Aktywizacja zagospodarowania wybranych obszarówAktywizacja zagospodarowania obszaru gminy z punktu widzenia polityki samorządu gminnego może wiązać się z działaniami polegającymi na:·promocji lokalnych zasobów oraz miejscowych podmiotów gospodarczych (działanie opisane w p. 3.3.3);·likwidacji bądź uproszczeniu procedur lokalizacyjnych dla wybranych funkcji na wskazanych obszarach. Jednym z rozwiązań upraszczających procedury lokalizacyjne dla wybranych inwestycji w stanie prawnym, jaki zaistnieje w 2002 r., będzie sporządzenie pod kątem lokalizacji określonych funkcji miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla wybranych terenów. Plany takie powinny być finalnym etapem programów rozwoju wybranych form zagospodarowania. W celu opracowania tych programów w możliwe najbardziej kompleksowej postaci (obejmującej także działania informacyjne i promocyjne), a także w celu zredukowania kosztów ich opracowania, celowym jest objęcie takimi programami kilku lub wszystkich gmin powiatu zwoleńskiego. W przypadku gminy Tczów istnieje uzasadnienie dla opracowania następujących programów:a)"Program rozwoju funkcji gospodarki pozarolniczej" (produkcja i usługi) dla obszaru pasma aktywizacji zagospodarowania związanego z drogą krajową nr 44.Program ten obejmować powinien m.in.:·publikację, w celach promocyjnych i informacyjnych, ustaleń gminnych studiów UiKZP odnośnie terenów predysponowanych do aktywizacji zagospodarowania pod funkcje produkcyjne i usługowe w paśmie aktywizacji zagospodarowania związanym z drogą krajową nr 44 (oraz ewentualnie na innych obszarach predysponowanych dla takiego zainwestowania);·ewentualne tworzenie gminnych zasobów nieruchomości w oparciu o ustalenia zasięgu w/w pasma rozwoju;·zebranie wniosków od osób zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej na obszarach w/w pasma oraz od osób zainteresowanych zbyciem gruntów zlokalizowanych w jego obrębie;·sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających powyższe wnioski.b)Program rozwoju funkcji rekreacji i wypoczynku (zainwestowanie rekreacyjne związane ze zbiornikami retencyjnymi, budownictwo letniskowe, itp.).Program powinien zawierać m. in.:·określenie programu funkcjonalnego terenów predysponowanych dla rozwoju funkcji rekreacji i wypoczynku ze wskazaniami lokalizacji infrastruktury turystycznej jako propozycja dla ewentualnych inwestorów (pod kątem wykorzystania środków z programu SAPARD);·określenie zasad ochrony zasobów środowiska w procesach inwestycyjnych związanych z rozwojem funkcji rekreacji i wypoczynku;·określenie zasad realizacji programu za pomocą wytycznych do ustaleń planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego, programów infrastrukturalnych oraz innych opracowań z zakresu gospodarki przestrzennej;·określenie kierunków działań promocyjno-marketingowych w zakresie wspierania przewidzianego niniejszym programem rozwoju funkcji rekreacji i wypoczynku;·określenie zasad partycypacji finansowej w realizacji programu przez podmioty w nią zaangażowane (w przypadku udziału w inwestycjach środków publicznych z budżetów samorządów lokalnych lub środków z innych funduszy np. programu SAPARD);·zebranie wniosków od osób zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie usług turystyki, rekreacji, wypoczynku i sportu na wybranych obszarach oraz od osób zainteresowanych zbyciem gruntów zlokalizowanych na tych obszarach;·sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających powyższe wnioski.3.3.3 Promocja gospodarcza wybranych zasobów gminySkuteczna promocja gospodarcza wybranych zasobów gminy odbywać się może zwłaszcza w ramach programów opisanych w p.3.3.2. Stosunkowo tanim i skutecznym sposobem publikacji materiałów promocyjnych okazać się może umieszczanie ich na stronach internetowych, tworzonych przez młodzież gimnazjum w Tczowie w ramach zajęć szkolnych w tamtejszej pracowni komputerowej. Profesjonalnego zaprojektowania wymagać będzie wtedy jedynie sama koncepcja gminnej strony internetowej.Promocja zasobów gminy dotyczyć może:·zasobów surowców naturalnych wskazanych do eksploatacji;·zasobów nieruchomości komunalnych wskazanych do sprzedaży lub wynajęcia;·ofert terenów prywatnych zadeklarowanych do sprzedaży lub wynajęcia, a wskazanych do aktywizacji w ramach programów, o których mowa w p. 3.3.3;·oferty usług rekreacji i wypoczynku oraz innych walorów gminy w tym zakresie;·reklamy oferty produkcyjnej i usługowej podmiotów gospodarczych zlokalizowanych na obszarze gminy.7.Spójność celów operacyjnych i działań realizujących gminne cele strategiczne ze "Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego"Spójność ustaleń niniejszej "Strategii ..." ze "Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego (SRWM) warunkuje możliwość uwzględnienia gminnych celów operacyjnych i realizujących je działań w wojewódzkich programach realizujących SRWM oraz "Plan zagospodarowania przestrzennego województwa".Ponadto, spójność ta, zgodnie z ustaleniami "Programu operacyjnego dla Polski", pośrednio warunkuje możliwość uzyskania przez gminę dotacji udzielanych w ramach programu SAPARD dla inwestycji realizujących gminne cele operacyjne.4.1 Spójność gminnych celów strategicznych z długookresowymi celami strategii wojewódzkiejGminne cele strategiczne sformułowane w niniejszej "Strategii ..." są spójne z długookresowymi celami "Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego". Odpowiednio:·cele strategiczne nr 1 i 2 "Strategii rozwoju gminy Tczów" ("Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę" i "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej") są spójne z celem długookresowym ozn. 1.2 w SRWM ("Przeciwdziałanie nadmiernym, społecznie nieakceptowalnym dysproporcjom w poziomie rozwoju gospodarczego i warunkach życia ludności w województwie");·cel strategiczny nr 3 "Strategii rozwoju gminy Tczów" ("Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie") jest spójny z celami długookresowymi ozn. 1.3 i 1.5 w SRWM ("Poprawa jakości środowiska przyrodniczego Mazowsza" (1.3) i "Poprawa ładu przestrzennego regionu" (1.5)).4.2 Spójność gminnych celów operacyjnych i działań je realizujących ze średniookresowymi i operacyjnymi celami strategii wojewódzkiejI.Spójność gminnych celów operacyjnych, realizujących cel strategiczny nr 1 ("Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę") ze średniookresowymi i operacyjnymi celami SRWM obejmuje odpowiednio:1.gminny cel operacyjny ozn. 1.1: "Rozwój bazy materialnej oświaty" (wraz z realizującymi go działaniami) - jest spójny z celem SRWM ozn. 2.1: "Przyspieszenie procesów rozwoju społeczno-gospodarczego opartego na wiedzy i innowacjach ..." w zakresie określonym w pkt-cie d): "zwiększenie możliwości korzystania ze współczesnych środków komunikowania się, w tym z internetu", a także celem ozn. 2.4: "Aktywizacja i modernizacja obszarów wiejskich i małych miast ..." w zakresie określonym w pkt-cie c): "podniesienie poziomu oświaty i ochrony zdrowia na obszarach wiejskich";2.gminny cel operacyjny ozn. 1.2 "Podniesienie standardów kwalifikacji kadry nauczycielskiej szkół gminnych" (wraz z realizującymi go działaniami) - jest spójny z celem SRWM ozn. 2.1: "Przyspieszenie procesów rozwoju społeczno-gospodarczego opartego na wiedzy i innowacjach ..." w zakresie określonym w pkt-ach d): "zwiększenie możliwości korzystania ze współczesnych środków komunikowania się, w tym z internetu" oraz e): "upowszechnienie znajomości języka angielskiego"3.gminny cel operacyjny ozn. 1.3 "Pozostałe działania związane z dostępnością usług oświaty w gminie" (wraz z realizującymi go działaniami) - jest spójny z celem SRWM ozn. 2.4: "Aktywizacja i modernizacja obszarów wiejskich i małych miast ..." w zakresie określonym w pkt-cie c): "podniesienie poziomu oświaty i ochrony zdrowia na obszarach wiejskich";4.gminne cele operacyjne ozn. 1.4 "Rozwój bazy materialnej służby zdrowia" oraz 4.5 "Pozostałe działania związane z dostępnością usług służby zdrowia w gminie" (wraz z realizującymi je działaniami) - są spójne z celem SRWM określony jak w punkcie 3;5.gminny cel operacyjny ozn. 1.6 "Rozwój bazy materialnej usług sportu i rekreacji" (wraz z realizującymi go działaniami) - jest spójny z celem SRWM ozn. 2.4: "Aktywizacja i modernizacja obszarów wiejskich i małych miast ..." w zakresie określonym w pkt-cie i): rozwój funkcji turystyczno-wypoczynkowych":6.gminny cel operacyjny ozn. 1.7 "Rozwój usług kultury" (wraz z realizującymi go działaniami) - jest spójny z celem SRWM ozn. 2.6: "Wzmocnienie regionalnych więzi kulturowo-społecznych mieszkańców województwa mazowieckiego" w zakresie określonym w pkt-cie e): "wspieranie twórczości artystycznej o znaczeniu ogólnonarodowym, regionalnym i lokalnym".II.Spójność gminnych celów operacyjnych, realizujących cel strategiczny nr 2 ("Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej") ze średniookresowymi i operacyjnymi celami SRWM obejmuje odpowiednio:1.gminne cele operacyjne ozn. 2.1 "Usprawnienie komunikacji gminnej" oraz 2.2 "Poprawa standardów zaopatrzenia w wodę" (wraz z realizującymi je działaniami) - są spójne z celem SRWM ozn. 2.4: "Aktywizacja i modernizacja obszarów wiejskich i małych miast ..." w zakresie określonym w pkt-cie d): "rozwój infrastruktury technicznej ... obszarów wiejskich";2.gminny cel operacyjny ozn. 2.3 "Budowa gminnych zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków" (wraz z realizującymi go działaniami) - jest spójny z celem SRWM ozn. 2.4: "Aktywizacja i modernizacja obszarów wiejskich i małych miast ..." w zakresie określonym w pkt-cie d): "rozwój infrastruktury technicznej ... obszarów wiejskich", a także z celem ozn. 2.5: "Przeciwdziałanie degradacji i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego" ..." w zakresie określonym w pkt-cie c): "zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska, a zwłaszcza rzek i wód podziemnych";3.gminny cel operacyjny ozn. 2.4 "Rozwój gminnego systemu gospodarki odpadami" (wraz z realizującymi go działaniami) - jest spójny z celem SRWM ozn. 2.5: "Przeciwdziałanie degradacji i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego" ..." w zakresie określonym w pkt-cie c): "zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska, a zwłaszcza rzek i wód podziemnych" oraz f): "podniesienie poziomu wiedzy ekologicznej ...".III.Spójność gminnych celów operacyjnych, realizujących cel strategiczny nr 3 ("Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie") ze średniookresowymi i operacyjnymi celami SRWM obejmuje odpowiednio:1.gminny cel operacyjny ozn. 3.1 "Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych" (wraz z realizującymi go działaniami) - jest spójny z celem SRWM ozn. 2.5: "Przeciwdziałanie degradacji i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego" ..." w zakresie określonym w pkt-cie c): "zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska, a zwłaszcza rzek i wód podziemnych";2.gminny cel operacyjny ozn. 3.2 "Likwidacja dzikich wysypisk śmieci" (wraz z realizującymi go działaniami) - jest spójny z celem SRWM ozn. 2.5: "Przeciwdziałanie degradacji i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego" ..." w zakresie określonym w pkt-cie c): "zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska, a zwłaszcza rzek i wód podziemnych" oraz f): "podniesienie poziomu wiedzy ekologicznej ...";3.gminny cel operacyjny ozn. 3.3 "Racjonalizacja zagospodarowania przestrzennego" (wraz z realizującymi go działaniami) - jest spójny z celem SRWM ozn. 2.3: "Wzmocnienie mechanizmów dyfuzji procesów rozwojowych z aglomeracji warszawskiej na otoczenie regionalne" w zakresie określonym w pkt-cie f): "ułatwienie inwestowania w regionie, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów poza aglomeracją warszawską", celem ozn. 2.4: "Aktywizacja i modernizacja obszarów wiejskich i małych miast" w zakresie określonym w pkt-cie e): "stymulowanie tworzenia pozarolniczych miejsc pracy poprzez wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw" oraz pkt-cie i): "rozwój funkcji turystyczno-wypoczynkowych", a także celem ozn. 2.5: "Przeciwdziałanie degradacji i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego ..." w zakresie określonym w pkt-cie b): "zwiększenie lesistości regionu i ochrona lasów".4.3 Spójność gminnych celów operacyjnych i działań je realizujących z priorytetami strategii wojewódzkiej"Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego" jako priorytetowe określiła następujące trzy sfery problemowe:·Transport·Edukacja·Rozwój obszarów pozametropolitarnychSpośród przyjętych w niniejszej "Strategii ..." gminnych celów operacyjnych i realizujących je działań, część wykazuje spójność z celami SRWM wchodzącymi w skład w/w priorytetów. Są to odpowiednio:1.gminne cele operacyjne ozn. 1.1: "Rozwój bazy materialnej oświaty", 1.2: "Podniesienie standardów kwalifikacji kadry nauczycielskiej szkół gminnych" i 1.3: "Pozostałe działania związane z dostępnością usług oświaty w gminie" (wraz z realizującymi je działaniami) - są spójne z wchodzącymi w skład priorytetu "Edukacja" celami SRWM ozn. 2.3 c): "podniesienie poziomu oświaty i kwalifikacji zasobów pracy na obszarze pozametropolitarnym" oraz 2..1 d): "upowszechnienie internetu i pozostałej infrastruktury teleinformatycznej w województwie";2.gminne cele operacyjne ozn. 2.1: "Usprawnienie komunikacji gminnej", 2.2: "Poprawa standardów zaopatrzenia w wodę", 2.3: "Budowa gminnych zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków", 3.1: "Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych" (wraz z realizującymi je działaniami) - są spójne z wchodzącym w skład priorytetu "Rozwój obszarów pozametropolitarnych" celem SRWM ozn. 2.4 e): "rozwój infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich".8.Spójność celów operacyjnych i działań realizujących gminne cele strategiczne z programami PAOW i SAPARDSpójność ustaleń niniejszej "Strategii ..." z celami i zakresem programów PAOW i SAPARD bezpośrednio warunkuje możliwość uzyskania przez gminę dotacji dla działań inwestycyjnych realizujących gminne cele operacyjne.5.1 Spójność gminnych celów operacyjnych i działań je realizujących z celami i zakresem programu PAOWNadrzędnym celem PAOW jest pośrednie i bezpośrednie tworzenie nowych, pozarolniczych miejsc pracy na obszarach wiejskich (także poprzez program inwestycji w infrastrukturę techniczną na tych obszarach), a także wsparcie wysiłków rządu RP, zmierzających do integracji Polski z Unią Europejską, poprzez dofinansowywanie działań mających na celu wyrównywanie poziomu rozwoju gospodarczego między obszarami wiejskimi i miejskimi.Gminny cel strategiczny nr 2: "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej" jest spójny komponentem C programu PAOW "Infrastruktura wiejska", przewidującym dotacje do gminnych inwestycji w zakresie:·wodociągów wiejskich;·kanalizacji wsi;·systemu gospodarki odpadami stałymi;·dróg gminnych;·dróg powiatowych.Zakładane efekty realizacji działań strategicznych ozn. 2.1, 2.2 i 2.3 oraz 3.1 są spójne z celami komponentu C programu PAOW, określonymi jak następuje:a)rozwój inwestycji sektora prywatnego (patrz dalej: "Efekty ekonomiczne realizacji działań strategicznych");b)tworzenie pozarolniczych miejsc pracy (patrz dalej: "Efekty ekonomiczne realizacji działań strategicznych");c)poprawa warunków środowiskowych i zdrowotnych (patrz dalej: "Efekty społeczne realizacji działań strategicznych" oraz "Efekty ekologiczne realizacji działań strategicznych").5.2 Spójność gminnych celów operacyjnych i działań je realizujących z celami i zakresem programu SAPARDGminne cele strategiczne nr 2 i 3 oraz większość realizujących je działań jest spójna z działaniami realizującymi program SAPARD, zgrupowanymi w osi priorytetowej nr II: "Poprawa warunków prowadzenia działalności gospodarczej i tworzenie miejsc pracy" w zakresie niżej opisanym. Spójność ta wykazana została w oparciu o zapisy "Programu operacyjnego dla Polski" (wersja z dn. 12 września 2000 r.).5.2.1 Spójność gminnych celów operacyjnych, realizujących cele strategiczne nr 2 i 3 ze schematami działania 3 programu SAPARD: "Rozwój i poprawa infrastruktury obszarów wiejskich"Ogólne cele działania 3 programu SAPARD, którymi są:·zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich dla inwestorów lokalnych i zewnętrznych (patrz dalej: "Efekty ekonomiczne realizacji działań strategicznych"),·zapewnienie mieszkańcom wsi odpowiedniego standardu życia (patrz dalej: "Efekty społeczne realizacji działań strategicznych") oraz·zapewnienie warunków dla wdrażania acquis communautaire (patrz dalej: "Efekty ekologiczne realizacji działań strategicznych"),będą realizowane za pomocą następujących działań niniejszej "Strategii ...":1.działania realizujące cel strategiczny nr 2: "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej":a)działania realizujące cel operacyjny ozn. 2.1: "Usprawnienie komunikacji gminnej" są spójne ze schematem programu SAPARD ozn. 3.4: "Drogi gminne i powiatowe na obszarach wiejskich" - schemat 3.4, realizując cel szczegółowy programu SAPARD: "poprawa lokalnej sieci komunikacyjnej", przewiduje dotacje na budowę lub modernizację (wraz z kosztami dokumentacji):·odcinków dróg gminnych o długości nie krótszej niż 500 m., przy szerokości jezdni nie przekraczającej 6 m. (dotacja w wysokości 50 do 75%);·dróg dojazdowych do gruntów rolnych, przy założeniu obsługi przez tę drogę minimum 4 gospodarstw (wymagany wkład własny rolników 10 do 50% całkowitych, kwalifikowanych kosztów realizacji projektu).b)działania realizujące cel operacyjny ozn. 2.2: "Poprawa standardów zaopatrzenia w wodę" są spójne ze schematem programu SAPARD ozn. 3.1: "Zaopatrzenie gospodarstw wiejskich w wodę wraz z uzdatnianiem" - schemat 3.1, realizując cel szczegółowy programu SAPARD: "zwiększenie ilości gospodarstw wiejskich zaopatrzonych w wystarczającą ilość wody o odpowiedniej jakości", przewiduje dotacje na inwestycje z zakresu zaopatrzenia wsi w wodę, w tym budowę wodociągów zbiorowych (wraz z kosztami dokumentacji). Poziom dotacji - 50 do 75%.c)działania realizujące cel operacyjny ozn. 2.3: "Budowa gminnych zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania ścieków" są spójne ze schematem programu SAPARD ozn. 3.2: "Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków komunalnych" - schemat 3.2, realizując cel szczegółowy programu SAPARD: "zwiększenie ilości gospodarstw wiejskich objętych systemem zagospodarowania ścieków komunalnych", przewiduje dotacje na inwestycje związane z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków, w tym na budowę oczyszczalni i sieci kanalizacyjnej zbiorowych systemów odprowadzania ścieków (wraz z kosztami dokumentacji). Poziom dotacji - 50 do 75%.2.działania realizujące cel strategiczny nr 3: "Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie":a)działania realizujące cel operacyjny ozn. 3.1: "Ochrona wód gruntowych i powierzchniowych", jako identyczne z działaniami realizującymi poprzednio wymieniony cel operacyjny ozn. 2.3, są spójne ze schematem programu SAPARD ozn. 3.2: "Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków komunalnych" w zakresie jak wyżej.5.2.2 Spójność gminnych celów operacyjnych, realizujących cel strategiczny nr 3 ze schematami działania 4 programu SAPARD: "Różnicowanie działalność gospodarczej na obszarach wiejskich"Ogólne cele działania 4 programu SAPARD, którymi są:·zidentyfikowanie i wykorzystanie nisz rynkowych na produkty i usługi poza rolnictwem (patrz dalej: "Efekty ekonomiczne realizacji działań strategicznych") oraz·rozwój działalności gospodarczej na obszarach wiejskich poza konwencjonalnym rolnictwem poprzez wsparcie inwestycyjne (patrz dalej: "Efekty ekonomiczne realizacji działań strategicznych"),będą realizowane za pomocą następujących działań niniejszej "Strategii ..." (realizujących cel strategiczny nr 3: "Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie" niniejszej "Strategii ..."):1.działania realizujące cel operacyjny ozn. 3.3 Racjonalizacja zagospodarowania przestrzennego:a)działanie ozn. 3.3.2: "Aktywizacja zagospodarowania wybranych obszarów" orazb)działanie ozn. 3.3.3: "Promocja gospodarcza wybranych zasobów gminy"są spójne ze schematem programu SAPARD ozn. 4.2: "Marketing i promocja różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich" - schemat 4.2, realizując cel szczegółowy programu SAPARD "rozwój inicjatyw zespołowych na rzecz marketingu przedsięwzięć różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich poprzez wsparcie badań marketingowych, promocji lokalnych produktów ...", przewiduje dotacje na badania marketingowe, inwentaryzację zasobów, materiały promocyjne, tworzenie baz danych i inne działania promocyjne. Poziom dotacji - 50% całkowitych kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż 100 000 Euro.Ponadto, wchodzące w skład działania strategicznego ozn. 3.3.2, następujące programy: ·"Program rozwoju funkcji gospodarki pozarolniczej (produkcja i usługi) dla obszaru pasma aktywizacji zagospodarowania związanego z drogą krajową nr 44",·"Program rozwoju funkcji rekreacji i wypoczynku" (zainwestowanie rekreacyjne związane ze zbiornikami retencyjnymi, budownictwo letniskowe, itp.),w których gmina Tczów zakłada swoje uczestnictwo, sprzyjać mają wdrażaniu na jej obszarze następujących komponentów schematu 4.1 ("Dotacje na inwestycje w dziedzinie różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich") programu SAPARD:·komponentu 4.1.1: "Zapewnienie źródeł dodatkowego, trwałego dochodu dla gospodarstw rolnych" (przewidującego dotacje dla rolników prowadzących lub zamierzających prowadzić dodatkową działalność w zakresie eksploatacji surowców naturalnych, działalności turystycznej, usług na rzecz rolnictwa, rzemiosła i drobnej wytwórczości, usług dla ludności, pracy na odległość itp.) oraz·komponentu 4.1.2: "Tworzenie miejsc pracy dla mieszkańców obszarów wiejskich" (przewidującego dotacje dla przedsiębiorców tworzących miejsca pracy dla mieszkańców obszarów wiejskich w następujących dziedzinach: przygotowanie płodów rolnych do sprzedaży, eksploatacja surowców naturalnych, działalność turystyczna, usługi na rzecz rolnictwa, rzemiosło i drobna wytwórczość, usługi dla ludności, pozyskiwanie i przerób drewna, praca na odległość itp.). Przewidywane efekty realizacji działań strategicznych1. Efekty społeczne realizacji działań strategicznych1.1 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 1: "Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę"Efekty społeczne działań strategicznych w zakresie usług publicznych świadczonych za pomocą gminnej infrastruktury społecznej mogą być oceniane poprzez porównanie lokalnych, sektorowych wskaźników z odpowiednimi standardami i wskaźnikami, ustalanymi w ramach polityki prowadzonej na szczeblu regionalnym lub centralnych, a kontrolowane poprzez zestawienie lokalnych wskaźników z takimi samymi wskaźnikami mierzonymi na obszarach o porównywalnej charakterystyce.Wszystkie działania realizujące gminny cel strategiczny nr 1 mają w ogólności za zadanie podniesienie poziomu życia ludności, przeciwdziałanie upośledzeniu społecznemu ludności obszarów wiejskich, minimalizację zagrożeń wynikających z dominujących, samorzutnych procesów gospodarczych i społecznych w kraju.W szczególności, zakłada się, że:·dzięki realizacji celów operacyjnych ozn. 1.1 (Rozwój bazy materialnej oświaty), 1.2 (podniesienie standardów kwalifikacji kadry nauczycielskiej szkół gminnych) i 1.3 (Pozostałe działania związane z dostępnością usług oświaty w gminie) możliwe będzie wyrównanie szans na dalszą edukację młodzieży z obszaru gminy Tczów w stosunku do ich rówieśników z obszarów zurbanizowanych oraz podniesienie ogólnego poziomu wykształcenia ludności gminy;·dzięki realizacji celów operacyjnych ozn. 1.4 (Rozwój bazy materialnej służby zdrowia) i 1.5 (Pozostałe działania związane z dostępnością usług służby zdrowia w gminie) możliwe będzie zaspokojenie potrzeb mieszkańców gminy w zakresie dostępu do podstawowych usług opieki zdrowotnej;·dzięki realizacji celu operacyjnego ozn. 1.6 (Rozwój bazy materialnej usług sportu i rekreacji) możliwe będzie podniesienie poziomu zdrowotności młodzieży wiejskiej (funkcja profilaktyczna sportu szkolnego), podniesienie poziomu integracji społecznej mieszkańców gminy (funkcja kulturowa sportu) oraz wzbogacenie oferty gminy w zakresie usług rekreacji i wypoczynku, świadczonych w ramach różnicowania funkcji gospodarczych gminy;·dzięki realizacji celu operacyjnego ozn. 1.7 (Rozwój usług kultury) możliwe będzie podniesienie poziomu integracji społecznej i wzmocnienie identyfikacji mieszkańców gminy z miejscem zamieszkania oraz aktywizacja środowiska wiejskiego w zakresie kultywowania i rozwijania miejscowej tradycji kulturowej;·dzięki realizacji celów operacyjnych ozn. 1.8 (Rozwiązywanie problemów społecznych) oraz 1.9 (Poprawa stanu bezpieczeństwa publicznego) możliwe będzie przeciwdziałanie występowaniu lub minimalizacja skutków niekorzystnych trendów demograficznych (migracje najaktywniejszej grupy ludności, starzenie się ludności gminy), a także przeciwdziałanie występowaniu lub minimalizacja skutków patologii społecznych (takich jak ubóstwo, bezrobocie czy przestępczość);·dzięki realizacji celu operacyjnego ozn. 1.10 (Usprawnienie administracji gminnej) możliwe będzie dostosowanie sposobu funkcjonowania administracji gminnej odpowiednio do potrzeb wspólnoty samorządowej gminy Tczów oraz innych, zmieniających się uwarunkowań. 1.2 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 2: "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej"Efekty społeczne działań strategicznych w zakresie poprawy infrastruktury i komunikacji gminnej, podobnie jak w przypadku poprzednim, mogą być oceniane poprzez porównanie lokalnych wskaźników z odpowiednimi standardami i wskaźnikami, ustalanymi w ramach polityki prowadzonej na szczeblu regionalnym lub centralnych, a kontrolowane poprzez zestawienie lokalnych wskaźników z takimi samymi wskaźnikami mierzonymi na obszarach o porównywalnej charakterystyce. W przypadku działań przewidywanych w niniejszej "Strategii ..." posłużyć się można następującymi wskaźnikami:·udział ludności korzystającej z wodociągów: w gminie Tczów (aktualnie) - ok. 75%, średni na terenach wiejskich w województwie mazowieckim (aktualnie) - ok. 50%, docelowy w gminie Tczów (w perspektywie realizacji niniejszej "Strategii ..." - ok. 98%;·udział ludności korzystającej z kanalizacji w gminie Tczów (aktualnie) - 0%, średni na terenach wiejskich w województwie mazowieckim (aktualnie) - ok. 4%, docelowy w gminie Tczów (w perspektywie realizacji niniejszej "Strategii ..." - ok. 25 - 50% (efekt zakładany w strategii rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich dla obszaru woj. mazowieckiego w perspektywie do 2010 r.);Program SAPARD, przy kwalifikowaniu do dotacji projektów infrastrukturalnych i komunikacyjnych, przewiduje stosowanie kryteriów związanych z lokalną sytuacją społeczną. W przypadku działań przewidywanych w niniejszej "Strategii ...", które mogą być dotowane dotyczy to zwłaszcza:·niskiego poziomu dochodów gminy w przeliczeniu na 1 mieszkańca: w gminie Tczów (w 1999 r.) - 1 009,7 zł (w subregionie radomskim - 1168,6 zł , na Mazowszu - 1714,4);·wysokiego wskaźnika bezrobocia : w gminie Tczów (w 1999 r.) - 17,9% (w powiecie zwoleńskim - 15,7%, w subregionie radomskim - 15,4%, na Mazowszu - 8,2%).1.3 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 3: "Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie"Efekty społeczne działań realizujących cel strategiczny nr 3 są zasadniczo niewymierne, a należy je oceniać w perspektywie wpływu środowiska oraz sposobów jego zagospodarowania i eksploatacji na poziom życia ludności. Oczekiwane, pozytywne efekty społeczne dotyczą zwłaszcza:·eliminacji bądź ograniczenia wpływu zanieczyszczeń (zwłaszcza ścieki i odpady stałe) na zdrowie mieszkańców (poprawy stanu sanitarnego gminy);·ochrony wartości kulturowych i przyrodniczych przestrzeni gminy, stanowiących o atrakcyjności gminy jako miejsca zamieszkania (racjonalne i oszczędne gospodarowanie przestrzenią);·ograniczenia konfliktów funkcjonalno-przestrzennych związanych z komunikacją oraz lokalizacją innych funkcji uciążliwych.2. Efekty ekonomiczne realizacji działań strategicznych2.1 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 1: "Poprawa jakości usług publicznych świadczonych przez gminę"Oczekiwane, pozytywne efekty ekonomiczne wszystkich działań realizujących gminny cel strategiczny nr 1 można sprowadzić do problemu uzyskania możliwie najkorzystniejszego profilu zasobów ludzkich w gminie. Dotyczy to zwłaszcza:·ogólnego poziomu wykształcenia ludności w gminie;·stopnia dostosowania profilu wykształcenia zawodowego ludności do potrzeb rynku pracy;·struktury wiekowej i ogólnej zdrowotności zasobów ludzkich;·cech kulturowych (stopień aktywności i integracji społecznej, stopień zagrożenia patologiami społecznymi).Zakładany sposób i zakres wpływu przedmiotowych (w zakresie usług publicznych świadczonych za pomocą gminnej infrastruktury społecznej) działań strategicznych na profil zasobów ludzkich, został opisany wyżej (w pkt-cie 1.1).2.2 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 2: "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej"Efekty ekonomiczne działań realizujących cel strategiczny nr 2 są wielorakie i dotyczą różnych podmiotów (np. koszty inwestycji i jej eksploatacji, dochody z tytułu sprzedaży usług, dostępność finansowa usług dla przyszłych użytkowników itp.). Jednak z punktu widzenia celu i zakresu opracowania niniejszej "Strategii ..." oszacowania wymaga zwłaszcza wpływ inwestycji prowadzonych w ramach tych działań na powstawanie nowych miejsc pracy. Ich generowanie jest bowiem jednym z kryteriów udzielania dotacji w ramach programów PAOW i SAPARD.Efekt inwestycji infrastrukturalnych w postaci tworzenia miejsc pracy występuje w postaciach:a)bezpośredniej (miejsca pracy tworzone w celu realizacji inwestycji oraz w celu ich eksploatacji) ib)pośredniej (na skutek korzyści z nasycenia funkcjonującą infrastrukturą).Ad. a) W związku z koniecznością stosowania przez gminę procedur zamówień publicznych na usługi związane z realizacją inwestycji infrastrukturalnych i komunikacyjnych oraz w sytuacji braku na obszarze gminy podmiotów, które świadczyć mogą takie usługi (które ewentualnie mogłyby być traktowane preferencyjnie), nie można założyć tworzenia na rynku lokalnym miejsc pracy związanych z samą realizacją w/w inwestycji, a jedynie takie, które powstaną na skutek wymagań eksploatacyjnych. W przypadku inwestycji infrastrukturalnych w gminie Tczów, nowe miejsca pracy (w liczbie 2-3) powstaną w odpowiedzi na wymagania eksploatacyjne systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków (dozór i obsługa oczyszczalni).Ad. b) Zależność pomiędzy nasyceniem obszarów wiejskich infrastrukturą techniczną i komunikacyjną a rozwojem funkcji gospodarki pozarolniczej, jakkolwiek wydaje się bezsprzeczna, jest jednak zbyt skomplikowana i uwikłana w inne czynniki aby być wymierną. Jedynie statystyczne zestawienie danych z obszarów o zbliżonej charakterystyce usytuowania względem tzw. biegunów wzrostu, dotyczących aktualnego i prognozowanego nasycenia infrastrukturą oraz siecią komunikacyjną z danymi dotyczącymi aktualnej i prognozowanej ilości podmiotów gospodarczych oraz zatrudnienia poza rolnictwem, nie pozwala na trafne oszacowanie możliwego wpływu inwestycji infrastrukturalnych i komunikacyjnych na wzrost zatrudnienia poza rolnictwem. Dlatego, zgodnie z ogólnie akceptowaną w opracowaniach strategicznych metodyką, także w niniejszej "Strategii ...", za wiążący przyjęto szacunek aktywizującej roli poszczególnych elementów infrastruktury, dokonany w analizie SWOT. Analiza ta uzasadnia potrzebę równoważnego traktowania (w odniesieniu do potrzeb rozwoju gminy) inwestycji w zakresie: komunikacji (zwłaszcza drogi w obrębie wsi), zwodociągowania, kanalizacji i telekomunikacji, mniejsze znaczenie przypisano rozwojowi infrastruktury energetycznej (zwłaszcza gazyfikacji). Decydujące znaczenie przypisywane inwestycjom gminnym z zakresu infrastruktury służącej w pierwszej kolejności podnoszeniu standardów obsługi ludności wynika z oczekiwań co do profilu inicjatyw gospodarczych, które mają szansę powodzenia na obszarze gminy Tczów. Zakłada się, że rozwijać się będzie sektor usług dla ludności (zwłaszcza handlu i napraw), usług w otoczeniu rolnictwa, przetwórstwo rolno-spożywcze (w niewielkiej skali) oraz drobna wytwórczość. Dla tego typu form działalności gospodarczej nie jest wymagane uzbrojenie i skomunikowanie terenu wykraczające poza zakres obsługi typowych obszarów zabudowy wiejskiej.Efekty ekonomiczne realizacji zadań strategicznych w postaci tworzenia pośrednich miejsc pracy w gospodarce pozarolniczej należy zatem oszacować na podstawie niżej sformułowanej prognozy kierunków rozwoju funkcji gospodarki pozarolniczej w gminie Tczów.2.2.1 Prognoza kierunków rozwoju funkcji gospodarki pozarolniczej w gminie TczówPrzyjmuje się, że liczba podmiotów gospodarczych funkcjonujących w gminie Tczów w okresie docelowym realizacji niniejszej "Strategii ..." powinna być zbliżona do obecnej liczby podmiotów funkcjonujących w gminach wiejskich subregionu radomskiego, które posiadają podobną do gminy Tczów charakterystykę czynników rozwoju (np. usytuowanie przy drodze krajowej o znaczeniu podobnym do znaczenia drogi nr 44, charakter rolniczy, podobny sposób zagospodarowania obszaru gminy itp.) lecz usytuowanych w strefie stymulującego rozwój tych gmin oddziaływania miasta Radomia. Jako modelowe dla tej prognozy przyjęto zatem następujące, sąsiadujące z m. Radomiem gminy: Gózd, Przytyk, Wolanów i Skaryszew (gmina). Są to gminy, w których sektor gospodarki pozarolniczej rozwijał się w znacznym stopniu dzięki powiązaniom funkcjonalnym i gospodarczym z ośrodkiem radomskim. Średnia liczba podmiotów gospodarczych w tych gminach (w przeliczeniu na 1000 mieszkańców) wynosi: 37, podczas gdy w gminie Tczów - 28. Udział zatrudnionych poza rolnictwem w w/w gminach wynosi średnio: 11,1%, a w gminie Tczów - 9,3%.Zwiększenie liczby podmiotów gospodarczych oraz zatrudnionych poza rolnictwem w gminie Tczów szacuje się na zasadzie analogii możliwych scenariuszy rozwoju. Założono, że w gminie Tczów w okresie docelowym realizacji "Strategii ..." (dzięki realizacji zadań strategicznych) osiągnięta zostanie podobna struktura i siła oddziaływania czynników wzrostu, co w w/w gminach, stanowiących punkt odniesienia. Większa niż w tamtym przypadku odległość gminy Tczów od ośrodka Radomskiego będzie niwelowana za pomocą rozwijającej się komunikacji (planowane podniesienie rangi drogi krajowej nr 44 w systemie komunikacyjnym kraju, modernizacja dróg powiatowych i gminnych), a atrakcyjność gminy jako miejsca zamieszkania będzie porównywalna dzięki inwestycjom infrastrukturalnym oraz walorom środowiska przyrodniczego. Efektem tego powinien być odpowiedni przyrost podmiotów gospodarczych oraz zatrudnienia poza rolnictwem, w okresie docelowym realizacji niniejszej "Strategii ..." (2006 r.) szacowany odpowiednio:·ogólna liczba podmiotów gospodarczych w gminie Tczów - ok. 170 podmiotów (ok. 35 p/1000 m. x liczba ludności), co daje prognozowany przyrost o ok. 40 podmiotów (ok. 24%);·udział zatrudnionych poza rolnictwem - w wariancie realistycznym - ok. 11,5% (ok. 310 osób), co daje prognozowany przyrost o ok. 45-50 osób.Procesy związane z restrukturyzacją rolnictwa (wymóg poprawy efektywności produkcji rolnej, zalesienia gruntów o najniższej wartości, realizacja programów dostosowawczych UE i Banku Światowego) będą stwarzały warunki dla zwiększenia liczby podmiotów gospodarczych poza rolnictwem lecz związanych z jego obsługą oraz przetwórstwem rolno-spożywczym. Ekologizacja rolnictwa, zakładana w polityce krajowej i "unijnej", również generować będzie miejsca pracy związane z konfekcjonowaniem, składowaniem i przetwórstwem lokalnych produktów w miejscu ich wyprodukowania, z zastosowaniem rygorystycznych norm i kontroli. Zakłada się, że w dziale usług dla rolnictwa oraz przetwórstwa rolno-spożywczego przeważać będą podmioty generujące niewielką liczbę miejsc pracy (1-3) np. sklepy, hurtownie, warsztaty itp. Możliwe jest jednak powstawanie podmiotów większych (jak masarnia we wsi Borki - ok. 15 zatrudnionych). Usługi i wytwórczość nie związana bezpośrednio z rolnictwem będą prawdopodobnie powstawać w oparciu o aktywizującą rozwój funkcję drogi krajowej nr 44 (w pasie terenów usytuowanych wzdłuż tej drogi).Pewne szanse powodzenia posiadają inicjatywy ekonomiczne w zakresie tworzenia gospodarstw agroturystycznych. Ze względu na ograniczoną atrakcyjność walorów środowiska przyrodniczego w gminie Tczów, stanowiących podstawę rozwoju tej funkcji, miejscowe gospodarstwa agroturystyczne konkurować będą musiały jakością świadczonych usług. O powodzeniu tej formy wypoczynku zadecydować może stały wzrost zagrożenia dla mienia posiadaczy działek i domków letniskowych, co w dłuższym okresie spowoduje zmniejszenie zainteresowania nabywaniem indywidualnych działek i budową obiektów (wykorzystywanych jedynie w krótkim okresie urlopowym). Agroturystyka będzie konkurencyjną formą wypoczynku na obszarach wiejskich, której atuty (bezpieczeństwo dla mienia wypoczywających, możliwość świadczeń w zakresie wyżywienia, sprzątania, specyficznych form rekreacji (np. jazda konna) itp.) należy odpowiednio wyeksponować. W okresie realizacji niniejszej "Strategii ..." zakłada się powstanie ok. 4 gospodarstw agroturystycznych.2.3 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 3: "Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie"Punkty widzenia ekonomii i ekologii zwykle postrzegane są jako konkurujące ze sobą w procesach decyzyjnych. Jednak zasada rozwoju zrównoważonego pozwala na łączne traktowanie tych problemów dzięki naciskowi jaki kładzie na racjonalne i oszczędne gospodarowanie zasobami środowiska. Działania realizujące cel strategiczny nr 3 (ochrona czystości wód powierzchniowych i gruntowych, poprawa stanu sanitarnego poprzez likwidację dzikich wysypisk śmieci, dolesienia, itp.), rozpatrywane z punktu widzenia efektów ekonomicznych, mają za zadanie ochronę i utrzymanie zasobów środowiska przyrodniczego gminy, które stanowić będą podstawę rozwoju głównej funkcji gospodarczej gminy: rolnictwa (w tym ekologicznego), ale także innych, specyficznych funkcji, jak np. agroturystyki lub innych usług rekreacji i wypoczynku.3. Efekty ekologiczne realizacji działań strategicznych3.1 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 2: "Poprawa jakości życia mieszkańców poprzez podniesienie standardów obsługi infrastrukturalnej i komunikacyjnej"3.1.1 Usprawnienie komunikacji gminnejSieć dróg gminnych wsparta drogami powiatowymi oraz drogą krajową i wojewódzką zapewnia połączenie wewnętrzne oraz z sąsiednimi gminami. Znaczna część układu gminnego wymaga modernizacji, polegającej głównie na utwardzeniu.Przewidziana modernizacja oraz remonty bieżące nawierzchni poprawią w zasadniczy sposób bezpieczeństwo jazdy tj. nastąpi zmniejszenie ryzyka wypadków. Płynniejsza jazda skróci czas trwania podróży, spowoduje oszczędność w zużyciu paliwa. Mniejsze zużycie paliwa, to mniejsza emisja spalin, to ograniczenie zagrożenia dla warunków aerosanitarnych terenów przydrożnych, mniejsze zagrożenie dla roślin, gleb, wód powierzchniowych, gruntowych i głębinowych.Modernizacja dróg gminnych stworzy warunki dla ograniczenia zużycia poruszających się tymi pojazdów. Wiąże się to ze zmniejszeniem zagrożeń dla środowiska związanych np. z eksploatacją pojazdów przestarzałych, składowaniem zużytych części oraz wyciekami olejów i smarów.Pojazdy poruszające się po gładkich nawierzchniach powodują także niższą emisję hałasu, modernizację dróg poprawi zatem dotychczasowy klimat akustyczny.3.1.2 Poprawa standardów zaopatrzenia w wodęOkoło 75-80 % ludności gminy korzysta z wodociągu grupowego (gminnego), zaopatrywanego w wodę z ujęcia w Tczowie. Obciążenie hydroforu i studni wynosi 1/3-1/2 wydajności. Rezerwy na ujęciu pozwolą na zaspokojenie potrzeb mieszkańców wsi przewidzianych do zwodociągowania „Koncepcją programową na budowę wodociągu grupowego „Tczów”". Do zwodociągowania pozostały rejony gminy leżące w zachodniej i północnej jej części. W pierwszej kolejności mają to być wsie: Tynica i Podtynica - położone w rejonie intensywnego i średniointensywnego rolnictwa z rozwiniętą hodowlą bydła i trzody chlewnej (zachodnia część gminy). Następnie zaplanowano zwodociągowanie miejscowości tj.: Lucin, Janów, Józefów leżących w rejonie słabo funkcjonującego rolnictwa, gdzie w sąsiedztwie drogi krajowej Nr 12 przewidziano rozwój zorganizowanej działalności inwestycyjnej w obrębie terenów wielofunkcyjnych.Jest to obszar zbudowany z utworów przepuszczalnych zalegających na powierzchni, pozbawiony izolacji w postaci pokrycia lasami (w części odnosi się to także do rejonu Tynicy).Studnie kopane stanowią lokalne ujęcia wód płytko zalegających na głębokości 10-20 m. (czwartorzędowych) reagujących na warunki pogodowe. Są one bowiem zasilane infiltrującymi wodami opadowymi, spływem powierzchniowym i podziemnym (w tym z przesiąkania wód powierzchniowych) z obszarów sąsiednich. Wynikają stąd okresowe niedobory wody w studniach kopanych, także nienajlepsza ich jakość (wg opinii mieszkańców) .Dokończenie zwodociągowania peryferyjnych obszarów gminy polegające na przedłużeniu istniejącej sieci spowoduje, że niemal 100 % mieszkańców gminy będzie korzystało z wody wysokiej jakości i odpowiedniej ilości, jaką zapewnia zasadniczy, górnokredowy poziom wodonośny - GZWP Nr 405 „Niecka Radomska”.3.1.3 Budowa gminnych zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania ściekówZorganizowany system oczyszczania ścieków na terenie gminy nie występuje. Brak sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków decyduje o stwarzającej zagrożenie dla środowiska dysproporcji w realizacji zbiorowego systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków w stosunku do wyposażenia gminy w wodociągi zbiorowe.Postępujący proces zwodociągowania wpływa na większe zużycie wody niż przy korzystaniu ze studni kopanych. Szacunkowe średniodobowe zapotrzebowanie wody na rok 2010 przewidziano na 2044 m3/d. Więcej wody, to także większa ilość ścieków.Obszar gminy i występujące w jego obrębie wody powierzchniowe i podziemne (w tym gruntowe) narażone są na degradację, głównie z powodu możliwości ich skażenia. Głównym poziomem użytkowym dla studni głębinowych są wody typu szczelinowo-krasowego związane ze spękanymi skałami wapiennymi wieku górnokredowego (Główny Zbiornik Wód Podziemnych Nr 405 „Niecka Radomska”). Poziom ten posiada łączność hydrauliczną z zalegającymi wyżej wodami poziomu czwartorzędowego, który to zasilany jest także wodami powierzchniowymi. Izolacja od powierzchni terenu jest różna. W północnej i południowo-wschodniej części gminy oraz w dolinach rzecznych Tczówki i Muchy stanowią ją utwory przepuszczalne, przez które może się odbywać infiltracja wód zanieczyszczanych do poziomu kredowego.Brak oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnej powoduje zagrożenie środowiska ściekami z szamb zarówno przez niekontrolowany wywóz (na pola, do lasu, do cieków wodnych) jak i tych infiltrujących bezpośrednio przez dno oraz bezpośrednie odprowadzanie ścieków do gruntu lub wód powierzchniowych.GZWP „Niecka Radomska” nie posiada dokumentacji hydrogeologicznej, w której byłyby wyznaczone strefy o różnym stopniu ochronności. Nie mniej o dużej wrażliwości i podatności na zanieczyszczenie tego poziomu użytkowego (ujęcie gminne w Tczowie ujmuje wodą z w/w GZWP) świadczy ustanowienie strefy ochronnej - teren ochrony pośredniej zewnętrznego o promieniu 840 m. (decyzja Wojewody Radomskiego z 1998 r.) oraz wyznaczenie obszaru wysokiej ochrony GZWP „Niecka Radomska” obejmującego południowo-wschodni fragment gminy. W obu tych obszarach obowiązuje szczególna ostrożność w działalności gospodarczej, w wyniku której mogłoby dojść do zanieczyszczenia głównego poziomu użytkowego - kredowego.Realizacja zbiorowego systemu odprowadzania ścieków zakończonego oczyszczalnią pozwoli na ochronę wartości środowiska: hydrologicznych (czysta woda powierzchniowa m.in. dla rozwoju funkcji rekreacyjnej, gruntowa - dla roślin, głębinowa - dla ludności), ekologicznych (zachowanie bioróżnorodności), klimatyczno-sanitarnych.3.1.4 Rozwój gminnego systemu gospodarki odpadamiDoskonalenie dotychczas stosowanych rozwiązań gospodarki odpadami (segregacja odpadów stałych i gromadzenie ich w kontenerach a następnie wywożenie na składowisko lub do zakładu utylizacji poza teren gminy) poprawi higienę bytowania ludności w tym warunki klimatyczno-sanitarne, oraz zmniejszy obciążenie środowiska naturalnego wytworzonymi odpadami. W efekcie znikną „dzikie” wysypiska śmieci, stanowiące zagrożenie dla gleb, wód gruntowych i głębinowych.Planowane wdrożenie systemu gromadzenia odpadów segregowanych dodatkowo obniży poziom zagrożenia dla środowiska, związany z ich składowaniem i utylizacją (dotyczy gminy, na obszarze której czynności te będą dokonywane).Likwidacja nielegalnych obiektów zajmujących często wyrobiska po kruszywie w północnej części gminy oraz zaśmiecających lasy głównie w rejonie Bartodziejów, podniesie walory estetyczne krajobrazu. Przy okazji nastąpi rekultywacja wyrobisk i oczyszczenie powierzchni leśnych, w które gmina Tczów jest wyjątkowo uboga (7,5% powierzchni gminy).3.2 Efekty działań realizujących cel strategiczny nr 3: "Racjonalizacja eksploatacji i ochrona zasobów środowiska naturalnego w gminie"3.2.1 Ochrona wód gruntowych i powierzchniowychOchrona wód gruntowych i powierzchniowych dotyczy aspektu jakościowego i ilościowego. W celu ochrony jakości w/w komponentów środowiska zakłada się podjęcie następujących działań:·budowa gminnego zbiorowego systemu odprowadzania ścieków i oczyszczalni,·likwidacja dzikich wysypisk śmieci,·zwiększenie bardzo niskiej lesistości gminy wynoszącej 7,5 %; dotyczy to głównie terenów zbudowanych ze skał przepuszczalnych leżących w dużych kompleksach w północnej i południowo-wschodniej części gminy,·zwiększenie ilości zadrzewień, szczególnie wzdłuż dróg o znacznym natężeniu ruchu (droga krajowa Nr 12, droga wojewódzka, wybrane drogi powiatowe i gminne).Sieć hydrograficzna gminy uległa silnemu przekształceniu w wyniku regulacji - wyprostowaniu i ujęciu jej w rowy odwadniające. Przeprowadzone niwelizacje jednostkowe spowodowały odwodnienie dolin rzecznych i znaczne obniżenie poziomu wód gruntowych. Częstym zjawiskiem jest zastąpienie użytków zielonych w dolinach - agrocenozami.Planowana regulacja stosunków wodnych w rejonie Janowa będzie miała charakter ekologiczny, tzn. odwadniająco-nawadniający, w zależności od sytuacji.3.2.2 Likwidacja „dzikich” wysypisk śmieciNajwięcej „dzikich” wysypisk odpadów znajduje się na terenach leśnych w rejonie Bartodziejów oraz w wyrobiskach po kruszywie. Będą to działania, których celem jest ochrona wód podziemnych, poprawa warunków sanitarno-klimatycznych oraz poprawa estetyki krajobrazu. W ramach rekultywacji celowym jest wprowadzenie zalesień.3.2.3 Zalesianie gruntów o najmniejszej przydatności dla produkcji rolnejLesistość gminy jest wyjątkowo niska i wynosi 7,5 %. Agroekologiczny niedobór lasu (różnica pomiędzy agroekologicznie optymalną lesistością terenu a faktycznym stanem lesistości) jest bardzo duży i wynosi 21,7 %. Lesistość optymalna gminy wynosić winna 29,2 %.Działania strategiczne związane z zalesianiem obszarów o najniższej przydatności dla produkcji rolnej pozwolą na zbliżenie udziału zalesień na obszarze gminy Tczów do stanu optymalnego z punktu widzenia funkcjonowania systemu przyrodniczego. Wariantowanie strategii inwestycyjnej gminyWybór priorytetów oraz celów strategicznych w niniejszej strategii określa jej charakter jako strategii reaktywnej, nakierowanej na zapobieganie zagrożeniom oraz zaspokajanie potrzeb wspólnoty samorządowej. Znajdują się w niej jednak także elementy inicjatywne, związane z przewidywaniem korzyści oddalonych w czasie. Do tych ostatnich należy np. podnoszenie jakości usług publicznych w zakresie oświaty gminnej. Zestawienie celów operacyjnych i działań je realizujących determinuje wagę jaką w niniejszej strategii posiadają zadania inwestycyjne.Biorąc pod uwagę cele opracowania strategii oraz sprecyzowany zakres jej ustaleń przyjmuje się, że podstawą wariantowania "Strategii rozwoju gminy Tczów" będzie ewentualność uzyskania zewnętrznych środków finansowych na realizację zadań inwestycyjnych gminy. Zakłada się realizację strategii w postaci zawartej pomiędzy dwoma wariantami "brzegowymi":I.Wariant "minimalny" - realizowany przy założeniu finansowania inwestycji gminnych jedynie ze środków budżetu gminy (oraz ewentualnych kredytów spłacanych z budżetu gminy);II.Wariant "maksymalny" - realizowany przy założeniu finansowania inwestycji gminnych z maksymalnym udziałem środków zewnętrznych (programy PAOW i SAPARD).Konstrukcja obu wariantów przedstawiona została w tabelach nr 1 i 2, stanowiących załącznik nr 6 do niniejszej "Strategii ...". Wnioski do opracowań studialnych, planistycznych i strategicznych wyższego rzędu1. Powiat1.1 KomunikacjaZ punktu widzenia obsługi gminy najpilniejszych remontów lub modernizacji wymagają następujące odcinki dróg powiatowych:·odcinek drogi nr Rawica-Gózd;·odcinek drogi nr Rawica-Tynica-granica gminy;·odcinek drogi nr Janów-Bartodzieje.Niniejsza "Strategia ..." postuluje uwzględnienie potrzeb remontowych i modernizacyjnych dla tych odcinków dróg w planach inwestycyjnych powiatu.1.2 Problemy aktywizacji gospodarczej1.2.1 Programy rozwoju wybranych funkcji gospodarczychAktywizacja zagospodarowania wybranych obszarów na obszarze gminy Tczów, a także innych gmin powiatu zwoleńskiego powinna być wpierana za pomocą programów rozwoju wybranych funkcji gospodarczych. Podstawowymi celami opracowania takich programów są:·promocja lokalnych zasobów oraz miejscowych podmiotów gospodarczych (działanie opisane w p. 3.3.3);·kompleksowe podejście do problemów aktywizacji zagospodarowania na obszarze powiatu, wymagane w przypadku funkcji, których rozwój opiera się na ponadlokalnych systemach komunikacyjnych (funkcje produkcji i usług) lub przyrodniczych (rekreacja i wypoczynek)·likwidacja bądź uproszczenie procedur lokalizacyjnych dla wybranych funkcji na wskazanych obszarach;·redukcja kosztów opracowania programów ponoszonych przez poszczególne gminy dzięki ich współfinansowaniu;·uzasadnienie ponadlokalnego znaczenia inwestycji gminnych wchodzących w skład programów (umożliwiające objęcie tych programów dotacją, udzielaną w ramach schematu 4.2: "Marketing i promocja różnicowania działalności gospodarczej na obszarach wiejskich" programu SAPARD).W przypadku gminy Tczów istnieje uzasadnienie dla opracowania następujących programów:a)"Program rozwoju funkcji gospodarki pozarolniczej" (produkcja i usługi) dla obszaru pasma aktywizacji zagospodarowania związanego z drogą krajową nr 44.Program ten obejmować powinien m.in.:·publikację, w celach promocyjnych i informacyjnych, ustaleń gminnych studiów UiKZP odnośnie terenów predysponowanych do aktywizacji zagospodarowania pod funkcje produkcyjne i usługowe w paśmie aktywizacji zagospodarowania związanym z drogą krajową nr 44 (oraz ewentualnie na innych obszarach predysponowanych dla takiego zainwestowania);·ewentualne tworzenie gminnych zasobów nieruchomości w oparciu o ustalenia zasięgu w/w pasma rozwoju;·zebranie wniosków od osób zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej na obszarach w/w pasma oraz od osób zainteresowanych zbyciem gruntów zlokalizowanych w jego obrębie;·sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających powyższe wnioski.b)Program rozwoju funkcji rekreacji i wypoczynku (zainwestowanie rekreacyjne związane ze zbiornikami retencyjnymi, budownictwo letniskowe, itp.).Program powinien zawierać m. in.:·określenie programu funkcjonalnego terenów predysponowanych dla rozwoju funkcji rekreacji i wypoczynku ze wskazaniami lokalizacji infrastruktury turystycznej jako propozycja dla ewentualnych inwestorów (pod kątem wykorzystania środków z programu SAPARD);·określenie zasad ochrony zasobów środowiska w procesach inwestycyjnych związanych z rozwojem funkcji rekreacji i wypoczynku;·określenie zasad realizacji programu za pomocą wytycznych do ustaleń planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego, programów infrastrukturalnych oraz innych opracowań z zakresu gospodarki przestrzennej;·określenie kierunków działań promocyjno-marketingowych w zakresie wspierania przewidzianego niniejszym programem rozwoju funkcji rekreacji i wypoczynku;·określenie zasad partycypacji finansowej w realizacji programu przez podmioty w nią zaangażowane (w przypadku udziału w inwestycjach środków publicznych z budżetów samorządów lokalnych lub środków z innych funduszy np. programu SAPARD);·zebranie wniosków od osób zainteresowanych prowadzeniem działalności gospodarczej w zakresie usług turystyki, rekreacji, wypoczynku i sportu na wybranych obszarach oraz od osób zainteresowanych zbyciem gruntów zlokalizowanych na tych obszarach;·sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających powyższe wnioski.2. Województwo2.1 KomunikacjaDroga wojewódzka nr 733 pełni istotną rolę dla obsługi gminy tworząc główne połączenia zewnętrzne ośrodka gminnego w miejscowości Tczów, w znacznym stopniu decydując o warunkach prowadzenia działalności gospodarczej w gminie. Droga ta na odcinku od granicy gm. Gózd do miejscowości Tczów znajduje się w bardzo złym stanie technicznym. Modernizacji, w celu poprawy stanu bezpieczeństwa ruchu, wymaga także skrzyżowanie w/w drogi wojewódzkiej z drogą krajową nr 44.Niniejsza "Strategia ..." postuluje uwzględnienie potrzeb remontowych tej drogi w planach inwestycyjnych województwa mazowieckiego.2.2 DolesieniaLesistość gminy jest wyjątkowo niska i wynosi 7,5 %. Agroekologiczny niedobór lasu (różnica pomiędzy agroekologicznie optymalną lesistością terenu a faktycznym stanem lesistości) jest bardzo duży i wynosi 21,7 %. Lesistość optymalna gminy wynosić winna 29,2 %.W ramach działań mających na celu zwiększenie lesistości należy przeprowadzić ocenę aktualności istniejących planów urządzania lasów niepaństwowych i ewentualnie zlecić ich aktualizację lub wykonanie uproszczonych planów urządzania lasów dla obszarów o powierzchni powyżej 10 ha. Zakłada się, że źródłem finansowania tych planów będzie budżet wojewody.2.3 Regulacja stosunków wodnycha)MelioracjeZmeliorowano ponad 90 % użytków rolnych wymagających regulacji stosunków wodnych. Urządzenia hydrotechniczne pracują prawidłowo, a zrealizowane melioracje nie wymagają modernizacji. Potrzeby regulacji stosunków wodnych dotyczą rejonu wsi Janów.b)Retencja wodnaIstniejące małe zbiorniki retencji wodnej (3 obiekty) są w dobrym stanie technicznym. Ewentualna modernizacja wiązać się może z zagospodarowaniem dla celów rekreacji.Ponadto postuluje się realizację nowego zbiornika wodnego na rzece Tczówce w Brzezinkach Starych - powierzchnia 7,5 ha, pojemność 82,5 tys.m3.2.4 Ochrona przyrody i środowiskaNa terenie gminy nie występują obszary, obiekty chronione na podstawie ustawy o ochronie przyrody. Istnieje potrzeba wykonania inwentaryzacji przyrodniczej i następnie dokonania waloryzacji. Źródła finansowania: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska.W wyniku przeprowadzonej waloryzacji nastąpi wytypowanie terenów (obiektów) proponowanych do objęcia ochroną prawną (krajowy system obszarów chronionych: parki narodowe, rezerwaty przyrody, parki krajobrazowe i obszary krajobrazu chronionego oraz obiekty ochrony indywidualnej: pomniki przyrody, stanowiska dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe).Wprowadzenie w/w form ochrony przyrody jest zadaniem wojewody. Gmina nie przewiduje obejmowania ochroną na własny koszt indywidualną obiektów ani obszarów zlokalizowanych na własnym terenie.